Cách Hà Nội khoảng hơn 20km về phía Đông Bắc, có một ngôi làng nổi tiếng với cái tên "làng giám đốc" hoặc "làng tỷ phú". Đó là Đồng Kỵ, một trong những ngôi làng giàu có nhất ở vùng Đồng Bằng Bắc Bộ.
Làng nghề thủ công mỹ nghệ Đồng Kỵ, tại Từ Sơn, Bắc Ninh, tựa như một biểu tượng của nghệ thuật truyền thống với hơn 300 năm lịch sử phát triển. Nơi này trở thành điểm đến đáng tin cậy của những người giàu có để tìm kiếm những sản phẩm thủ công tinh xảo để trang trí cho biệt thự và phòng cung điện của mình.
Vào đầu những năm 2000, Đồng Kỵ đã trở thành trung tâm kinh tế của huyện Từ Sơn và tỉnh Bắc Ninh. Khu vực này nổi tiếng với hàng loạt biệt thự sang trọng, từ đầu đến cuối làng, nơi mà số lượng tỷ phú và các giám đốc công ty nhiều vô số. Ngay cả những người dân không phải là nhà giàu cũng xây dựng những ngôi nhà lớn và sành điệu, thường đi lại bằng xe hơi.
Ở ngôi làng này, có gần 400 công ty hợp tác xã chuyên sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ. Đặc biệt, cứ 10 hộ dân lại có một giám đốc công ty hoặc xí nghiệp, và có trường hợp trong cùng một gia đình, cả bố và con trai đều đảm nhận vai trò giám đốc với hai nhà xưởng riêng biệt.
Sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ được chế tác rất tỉ mỉ và khéo léo từ việc lựa chọn nguyên liệu gỗ đến quá trình chạm khắc và hoàn thiện. Các thợ thủ công với đôi bàn tay tài ba chạm khắc ra những nét hoa văn độc đáo hoặc hình ảnh của các loài rồng, phượng... tạo nên những sản phẩm có đường nét tinh xảo.
Do đó, ngôi làng này luôn là địa điểm được tin cậy của nhiều đơn vị thi công, thiết kế cũng như các nhà sản xuất nổi tiếng, khi họ đặt hàng những mẫu tượng gỗ, phù điêu gỗ... để trang trí cho khu biệt thự sang trọng, lộng lẫy của mình.
Những khu đô thị với các biệt thự liền kề đã mọc lên gần ngay trong làng. Không còn những ngôi nhà giản dị như trước, mà thay vào đó là những công trình được nâng cấp với các biệt thự cao tầng từ 5 đến 7 tầng, theo phong cách kiến trúc châu Âu sang trọng. Điều này khiến cho bất kỳ ai đi qua ngôi làng này đều phải ngạc nhiên về sự phát triển và sự giàu có của cư dân địa phương.
Trên các trang rao vặt, hiếm khi thấy tin đăng về việc bán đất tại làng Đồng Kỵ. Nguyên nhân chủ yếu là do người dân ở đây giữ đất để mở xưởng sản xuất đồ gỗ, cửa hàng kinh doanh và cơ sở sản xuất khác.
Sự phát triển của làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ kéo dài đến những năm 2015 thì đã bắt đầu chững lại. Lượng hàng hóa sản xuất tăng cao nhưng thị trường tiêu thụ hạn chế, đặc biệt là thị trường xuất khẩu chính là Trung Quốc giảm sút mạnh mẽ. Số lượng khách mua hàng giảm đi đáng kể, từ cuối năm 2018 đến đầu năm 2019, nhiều cửa hàng đã phải đóng cửa hoặc hoạt động ít ỏi vì sự suy giảm của khách hàng.
Trước tình hình khó khăn này, người dân ở làng nghề Đồng Kỵ phải thay đổi chiến lược kinh doanh. Họ cần thay đổi mẫu mã và chủng loại gỗ, cung cấp nguồn gốc rõ ràng để khách hàng có thể kiểm chứng chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, cần cải thiện công nghệ và áp dụng máy móc để tối ưu hóa sản xuất. Nếu giải quyết được vấn đề này, làng nghề Đồng Kỵ có thể chuyển sang thời kỳ phát triển mới và duy trì danh hiệu "làng tỷ phú" một cách vững chắc.
