Chưa bao giờ, sức khỏe tinh thần trở thành vấn đề mà nhiều người quan tâm như hiện tại - nhất là với thế hệ trẻ gen Z.
Thống kê đáng báo động về sức khỏe tinh thần gen Z
Gen Z (hay Generation Z) là một thuật ngữ rất phổ biến hiện nay, dùng để chỉ thế hệ người trẻ sinh ra từ năm 1996-2010. Gen Z vì thế được xem là thế hệ nắm giữ tương lai và đa phần được mặc định là lớn lên với sự thừa hưởng nhiều thành tựu của các thế hệ đi trước trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Tuy vậy, thay vì hoàn toàn hài lòng với cuộc sống và có sự phát triển lành mạnh hoàn hảo vì điều kiện được cho là lý tưởng thì thực tế, sự phát triển của gen Z lại không đồng đều ở các khía cạnh, cụ thể ở đây là vấn đề sức khỏe tinh thần. Nếu biết con số thực tế thống kê về vấn đề sức khỏe tinh thần của gen Z, hẳn là nhiều người - kể cả những bạn trẻ trong chính thế hệ đó cũng sẽ cảm thấy bất ngờ.
Theo một nghiên cứu được công bố bởi hãng Gallup và Quỹ từ thiện Walton Family vào ngày 14/9 được thực hiện trên hơn 3.000 người trong độ tuổi từ 12 đến 26 vào tháng 4 và tháng 5/2023, có chưa đến 50% thanh thiếu niên thuộc thế hệ Gen Z được đánh giá là có sự phát triển lành mạnh, tỷ lệ thấp nhất trong các thế hệ hiện nay và thấp hơn nhiều so với thế hệ Gen Y khi ở cùng độ tuổi.
Ở một chỉ số khác trong nghiên cứu này, đối với nhóm người có độ tuổi từ 18-26, chỉ có 41% được xem là phát triển lành mạnh, trong khi tỷ lệ này ở nhóm cùng tuổi thuộc thế hệ Gen Y là 60%.
Ngoài ra, thế hệ Gen Z cũng phản ánh nhiều vấn đề về sức khỏe tinh thần, trong đó một trong những vấn đề được thể hiện nhiều nhất qua cảm xúc tiêu cực là căng thẳng, lo lắng và cô đơn.
Lứa tuổi thế hệ Z đặc trưng bởi sự không ổn định về mọi mặt, từ sự nghiệp, tài chính đến các mối quan hệ. Đây là giai đoạn mà thay đổi xảy ra thường xuyên và nhanh chóng, như việc chuyển đổi công việc, địa điểm sống, và mối quan hệ. "Khủng hoảng tuổi 25" (Quarter-life crisis) được coi là một dạng lo âu phổ biến khi những người trẻ đối mặt với tương lai không chắc chắn, đầy rẫy lựa chọn, và không biết làm thế nào để đưa ra quyết định đúng đắn.
Tại Việt Nam, Gen Z chiếm khoảng 25% lực lượng lao động cả nước, tương đương khoảng 15 triệu người. Vĩ mô hơn, thế hệ gen Z hiện được thống kê đang có khoảng 2,6 tỷ người trên toàn thế giới, tương đương khoảng một phần tư dân số toàn cầu. Thế nhưng, trong 2,6 tỷ người ấy, chỉ có 15% trong số họ cho biết mình đang có tâm trạng tốt và hạnh phúc với cuộc sống hiện tại.
Mặt khác, gen Z cũng là một thế hệ biết “yêu” mình hơn
Việc đối mặt với nhiều áp lực và căng thẳng từ việc tỷ lệ cạnh tranh cao hơn khiến gen Z có tỷ lệ hài lòng với cuộc sống hiện tại khá thấp, trong khi tỷ lệ mắc các vấn đề về tâm lý và tinh thần lại cao hơn. Thế nhưng, một tín hiệu đáng mừng là những bạn trẻ gen Z hiện tại ý thức được vấn đề đó. Cụ thể, sự đáng mừng ở đây là, họ đối diện để tìm cách vượt qua chứ không phải với một tâm thế chấp nhận hay phó mặc.
Cảm giác cô đơn, căng thẳng, và áp lực từ xã hội có thể ảnh hưởng đến trạng thái tinh thần của họ. Tuy nhiên, đáng chú ý là nhiều bạn trẻ này không ngồi đợi mệt mỏi, mà ngược lại, họ đang tích cực tìm kiếm giải pháp để cải thiện sức khỏe tinh thần của mình.
Một trong những xu hướng tích cực mà nhiều gen Z áp dụng để giữ cho tâm hồn của mình khoẻ mạnh là học cách yêu bản thân. Thay vì tự áp đặt những kì vọng không khả thi hoặc so sánh bản thân với người khác, họ đang học cách chấp nhận và yêu thương chính bản thân mình.
Bên cạnh đó, nhiều bạn trẻ cũng chú ý đến việc tìm kiếm những phương thức chữa lành tinh thần. Thiền định, yoga, và việc giữ ghi chú nhật ký là những cách mà họ thường xuyên áp dụng để giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng. Điều này phản ánh xu hướng đang thay đổi trong cách nhìn nhận sức khỏe tinh thần, từ việc chỉ trị khi cần thiết đến việc duy trì và củng cố tinh thần hàng ngày.
Ngoài ra, gen Z đang dần học cách đặt ra giới hạn cho những áp lực và yếu tố gây căng thẳng trong cuộc sống. Họ thấy rằng việc xác định rõ ràng những gì quan trọng và không quan trọng, sau đó tập trung năng lượng vào những mục tiêu quan trọng nhất, giúp họ duy trì một tâm trạng tích cực hơn.
Một số bạn trẻ còn chọn lựa "digital detox" để giảm thiểu ảnh hưởng của môi trường trực tuyến đối với tâm trạng của mình. Việc giảm thời gian trên mạng xã hội và tận hưởng những hoạt động ngoại ô, nơi họ có thể tận hưởng không khí tự nhiên và gặp gỡ bạn bè ngoại tuyến, giúp họ cảm thấy kết nối hơn với thế giới xung quanh.
Vậy nên, chúng ta, đặc biệt là những người trẻ đang hàng ngày đấu tranh với vấn đề tinh thần, một ngày nào đó, chúng ta vẫn hoàn toàn có thể hạnh phúc!
