Theo các chuyên gia y tế, tại Việt Nam đang đối mặt với một "đại dịch" đang gia tăng mạnh mẽ, và đó chính là bệnh lý không lây truyền. Bệnh không lây truyền (hay còn được gọi là bệnh mạn tính) đây là những bệnh có thời gian bị bệnh dài và tiến triển chậm, không có nguyên nhân cụ thể nhưng có nhiều yếu tố nguy cơ mắc bệnh.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xác định rằng có bốn loại bệnh không lây truyền chính, bao gồm bệnh tim mạch, tiểu đường, ung thư và bệnh về hô hấp mạn tính. Những căn bệnh này hiện nay đang chiếm hơn 73% tổng gánh nặng về bệnh tật và tử vong tại Việt Nam. Năm 2018, bệnh tâm thần cũng được thêm vào danh sách bệnh không lây truyền này.
Các bệnh tim mạch, bệnh phổi mạn tính, ung thư, và tiểu đường được ước tính đã gây thiệt hại cho nền kinh tế thế giới lên đến khoảng 30.000 tỷ USD. Các căn bệnh này đang gây ra gánh nặng về sức khỏe và thiệt hại kinh tế lớn nhất, và chúng có nguyên nhân chung liên quan đến hành vi của con người. Theo các chuyên gia Y tế, năm 2018 đã có khoảng 36 triệu ca tử vong trên toàn cầu do bệnh không lây truyền, với hơn 14 triệu ca trong số đó là tử vong sớm. Những nước đang phát triển phải chịu một gánh nặng nặng nề từ thực tế này.
Các yếu tố rủi ro có nguy cơ mắc bệnh không lây truyền
Môi trường sống không lành mạnh, thuốc lá, rượu bia, các loại thực phẩm nhiều chất béo bão hòa trans , ăn nhiều muối, và đường (đặc biệt là trong các đồ uống ngọt), ít vận động... là yếu tố nguy cơ phổ biến. Các mặt hàng thực phẩm nêu trên dễ tiếp cận và giá cả phải chăng. Tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ có thể bắt đầu từ rất sớm, trong thời thơ ấu và thậm chí cả trước khi sinh
Các yếu tố nguy cơ trung gian
Các yếu tố nguy cơ trên dẫn đến các yếu tố nguy cơ trực tiếp được công nhận rộng rãi, trong đó bao gồm cao huyết áp, lipid máu bất thường (chẳng hạn như cholesterol cao), lượng đường trong máu cao và thừa cân / béo phì.
Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, một chuyên gia đại diện của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, đã chỉ ra rằng: "Hút thuốc lá, tăng huyết áp, lạm dụng rượu bia, và dinh dưỡng không hợp lý đều là những yếu tố có thể được phòng ngừa trong trường hợp bệnh không lây truyền. Loại bỏ những yếu tố này có thể cứu sống nhiều người".
Năm 2020, ước tính rằng bệnh không lây truyền đã gây thiệt hại 47.000 tỷ USD cho nền kinh tế thế giới. Trong đó, các bệnh tim mạch, bệnh phổi mạn tính, ung thư và tiểu đường đã gây ra khoảng 30.000 tỷ USD trong thiệt hại, còn bệnh tâm thần gây ra số tiền còn lại.
