Ai cũng biết việc thường xuyên thức đêm sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tuy nhiên thực tế có những người trẻ vì tính chất công việc, phải làm việc theo ca nên buộc phải thức trắng đêm.
22 giờ 30, thời điểm mà nhiều người đã và đang chuẩn bị đi ngủ thì Võ Duy Thiện (21 tuổi) mới bắt đầu ca làm của mình. Thiện đang là nhân viên pha chế tại một quán cà phê ở đường Nguyễn Khuyến, P.Thủ Đức (trước đây là P.Bình Thọ, TP.Thủ Đức, TP.HCM). Chàng trai cho biết bắt đầu làm việc ca đêm từ tháng 12 năm ngoái. “Mình vào ca lúc 22 giờ 30 và kết thúc ca làm lúc 6 giờ 30”, Thiện cho biết.
Khi được hỏi: “Vì sao lại chọn làm việc ca đêm”?, Thiện chia sẻ: “Mình chọn công việc này vì mình quen với việc thức đêm, có thể nói là hầu như mọi ngày mình đều thức đến khi trời rạng sáng mới đi ngủ. Do đó, mình nghĩ công việc này phù hợp với giờ giấc sinh hoạt lúc đó của bản thân”.
Người trẻ làm việc ca đêm tại một rạp chiếu phim
ẢNH: THẢO PHƯƠNG
Thiện cho biết làm việc ca đêm có tiền công cao hơn, khởi điểm là 28.000 đồng/giờ và được tăng lương định kỳ theo quy định của quán. Tuy nhiên việc này ảnh hưởng khá nhiều đến sức khỏe của chàng trai này, Thiện kể: “Thời gian đầu thì mọi việc vẫn ổn, sau khoảng 1 - 2 tháng thì cơ thể mình bắt đầu có dấu hiệu rõ ràng hơn, dễ thấy nhất là mình ốm hơn, da dẻ không còn được như lúc đầu và mình ngủ cũng không thẳng giấc, ngủ không ngon nữa”.
Vì vừa làm vừa học, nên có ngày làm xong Thiện sẽ vào học luôn, còn nếu học buổi chiều thì Thiện chỉ ngủ được khoảng 3 - 4 tiếng, có khi ít hơn. “Có những ngày không đi học mình ngủ đủ 7 - 8 tiếng nhưng cơ thể vẫn rất mệt mỏi và uể oải”, Thiện nói.
Để cải thiện sức khỏe, Thiện cố gắng thay đổi về giấc ngủ cũng như bữa ăn. “Mình có cố gắng điều chỉnh: tranh thủ ngủ ngay khi tan ca, ăn uống đủ bữa. Nhưng hiệu quả không cao, vì phụ thuộc vào mức độ mệt mỏi của cơ thể. Gần đây mình tập thể thao đều đặn, thấy tinh thần và sức khỏe khá hơn một chút”, Thiện nói.
Có những bạn trẻ học tập, làm việc xuyên đêm tại các quán cà phê mở 24/7
ẢNH: THẢO PHƯƠNG
Thiện cho biết từng có ý định từ bỏ công việc này, nhưng vì đây là công việc cậu yêu thích và chỗ làm phù hợp nên vẫn cố gắng tiếp tục.
Tương tự, cũng thường xuyên phải làm việc ca đêm, Đỗ Phúc An (26 tuổi), là nhân viên lái xe làm việc trong sân bay Tân Sơn Nhất, cho biết: “Lịch làm của mình không cố định, có ngày làm ca sáng, hôm sau lại chuyển sang ca đêm. Vì vậy mà nhịp sống sinh học phải thay đổi liên tục. Làm ca đêm khá bào sức, biểu hiện dễ nhận thấy nhất là cơ thể mệt mỏi, uể oải, mặt nổi mụn, mắt thâm quầng”, An cho biết.
Một tài xế công nghệ ngả lưng trên yên xe khi chạy xe vào ban đêm
ẢNH: THẢO PHƯƠNG
Cũng từng trải nghiệm làm việc ca đêm tại cửa hàng tiện lợi, Nguyễn Minh Thư, sinh viên Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM, cho biết, làm ca đêm được trả tiền công cao hơn nhưng bù lại rất mệt mỏi do phải thức trắng đêm. “Hôm nào làm ca đêm là sáng hôm sau về mình chỉ muốn nằm ngủ cả ngày, không có tinh thần làm gì khác”, Thư nói.
Nữ sinh cho biết việc này cũng ảnh hưởng ít nhiều đến việc học, nhận thấy điều đó Thư đã ngưng công việc này sau 3 tháng đi làm.
Theo thạc sĩ, bác sĩ Hồ Ngọc Lợi (giảng viên ĐH Y Dược TP.HCM), làm việc trái với đồng hồ sinh học dễ dẫn đến nhiều hệ quả: từ rối loạn giấc ngủ, giảm khả năng tập trung, dễ xảy ra sai sót trong công việc, cho đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn như lo âu, trầm cảm, rối loạn chuyển hóa, tăng nguy cơ tim mạch, tiểu đường, thậm chí cả ung thư. “Điều đó cho thấy tác động của việc làm việc ca đêm thường xuyên là không thể xem nhẹ”, bác sĩ Lợi nhấn mạnh.
Để hạn chế tác hại, bác sĩ Lợi khuyên người trẻ nên thiết lập lịch ngủ cố định, kể cả ngày nghỉ, nhằm ổn định đồng hồ sinh học. Ngủ ban ngày cần tạo không gian tối, yên tĩnh, hạn chế ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử. Nếu có thể, nên tranh thủ ngủ ngắn trước ca đêm để giảm mệt mỏi. Về dinh dưỡng, bác sĩ khuyến cáo không bỏ bữa, nên ăn thành nhiều bữa nhỏ với thực phẩm dễ tiêu, giàu protein, ít đường và hạn chế đồ ăn nhanh, nước ngọt có gas.
Ngoài ra, vận động nhẹ nhàng cũng giúp cơ thể thích nghi tốt hơn. “Chỉ cần 15 - 30 phút tập thể dục đều đặn, kể cả vào ngày nghỉ, cũng góp phần cải thiện tinh thần, giảm stress. Khi tan ca, nên đi bộ hoặc tập vài động tác duỗi cơ để thư giãn trước khi ngủ. Đồng thời, cần duy trì kết nối xã hội, chia sẻ với bạn bè, gia đình để giảm căng thẳng tâm lý”, bác sĩ Lợi khuyên.
Ông cũng nhấn mạnh việc khám sức khỏe định kỳ là cần thiết để sớm phát hiện bất thường. “Nếu thấy tình trạng mất ngủ kéo dài, ngủ nhưng không hồi phục sức lực, hay thường xuyên rơi vào trạng thái chán nản, căng thẳng, người trẻ nên tìm đến chuyên gia y tế để được tư vấn kịp thời”, bác sĩ Lợi cho biết.
