Việt Nam nổi tiếng với nhiều ngôi làng có văn hóa truyền thống độc đáo. Mặc dù xã hội đã bước vào quá trình hội nhập thế giới nhưng nhiều ngôi làng xưa cổ ở các vùng nông thôn Việt Nam vẫn duy trì một số tập tục lưu truyền ngàn đời. Đặc biệt, ở khu vực phía Bắc, có một ngôi làng nổi tiếng với truyền thống "con gái không theo họ cha" tạo nên nhiều ý kiến tranh luận.
Được biết, ngôi làng độc lạ nhắc đến trong bài tên làng So nằm trên địa giới hành chính của 2 xã là Cộng Hòa và Tân Hòa thuộc huyện Quốc Oai, Hà Nội. Ngôi làng đến nay vẫn giữ gìn nhiều lối sống, sinh hoạt lâu năm của ông bà tổ tiên. Đặc biệt nhất là tập tục con gái không theo họ của cha. Tập tục này chủ yếu thịnh hành ở làng So nằm về phía xã Cộng Hòa.
Khi phóng viên đến hỏi thăm tình hình, người dân cho biết phần lớn những người phụ nữ trong làng đều không đặt tên theo họ cha mà mang một cái họ lạ, được lấy từ chữ đệm trong tên của người cha. Minh chứng như chị Bá Thị Son (SN 1993, trú ở xóm Ngang, làng So, xã Cộng Hòa, huyện Quốc Oai) nhiều năm qua đều có cái họ không giống ai.
Được biết, cha của chị Son tên Nguyễn Bá Hải. Ngay từ khi chào đời, chị Son đã được gia đình đặt tên theo phần lớn những người trong vùng, đó là lấy chữ đệm trong tên cha làm họ. Đây cũng là lý do vì sao chị Son có họ Bá.
Điều này vô tình gây khó khăn khi đi làm thủ tục giấy tờ ở chính quyền địa phương vì căn cứ theo giấy khai sinh, chị Son lại không cùng họ với người cha ruột trên giấy tờ. Cán bộ đã yêu cầu gia đình về điều chỉnh hồ sơ, tên họ cho hợp lý mới có thể tiến hành những thủ tục về sau. Thậm chí, chị Son còn phải làm xác minh mối quan hệ cha ruột - con ruột với đơn vị địa phương.
Một trường hợp khác là giáo viên tại một trường mầm non trong địa bàn xã Cộng Hòa. Cha của chị học Nguyễn nhưng chị lại không đặt tên theo họ cha. Ban đầu, khi sinh sống trong địa phương thì mọi chuyện vẫn ổn. Tuy nhiên, đến khi ra trường và bắt đầu đi làm, hầu như mọi giấy tờ của chị đều phải làm lại, đổi mới từ đầu. Nguyên nhân là do họ của chị không trùng khớp với cha ruột, không thể xác minh danh tính.
Trong nhiều năm qua, người dân ở làng Son đều khiến mọi người kinh ngạc khi xuất hiện không ít tên họ lạ. Thậm chí, một dòng họ tên Vương Đắc ở làng So cũng có tập tục đặt tên con trai là Vương Đắc, còn con gái là Đắc Thị. Một gia đình khác họ Vương Xuân nhưng con gái lại có tên là Xuân Thị, hay cha họ Nguyễn Văn còn con gái tên Văn Thị. Một số họ lạ ở làng So có thể được kể đến khi họ Đắc, Đình, Sỹ, Tri, Văn, Ngọc, Tiếp... và hầu như những cái họ này đều xuất hiện ở người nữ.
Ông Hoàng Tùng Bách - cán bộ tư pháp tại làng So đã chia sẻ về vấn đề bất cập trong phong tục đặt tên lâu đời của người dân địa phương: "Nhìn vào giấy khai sinh, những người con gái ở làng đều không mang họ cha, cũng không theo họ mẹ. Cha họ Vương, mẹ họ Sỹ, con lại họ Đắc; Cha họ Nguyễn, con lại họ Trí... Khi còn nhỏ sống trong làng thì không sao, nhưng khi lớn lên, đi học, đi làm, lập gia đình... cái gì cũng cần kê khai tên họ, lúc đó mới phát hiện có sự mâu thuẫn trong lý lịch. Cần phải về địa phương xác nhận quan hệ, thay đổi tên trên giấy, phiền toái, rắc rối vô cùng".
Ảnh: Tổng hợp
