Trường Trung học phổ thông (THPT) Lê Quý Đôn, tọa lạc tại quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh, được coi là một trong những trường THPT có lịch sử lâu đời nhất tại Việt Nam. Theo thông tin trên trang web của trường, trường bắt đầu xây dựng từ năm 1874 và hoàn thành vào năm 1877. Ban đầu, ngôi trường được đặt tên là Collège Indigène (trung học bản xứ) và chỉ tuyển sinh học sinh người Pháp.
Nhưng đến đầu thế kỷ 20, trường mở rộng đối tượng tuyển sinh để bao gồm cả học sinh người Việt có quốc tịch Pháp có thể theo học. Trường cung cấp chương trình giáo dục từ tiểu học đến tú tài (theo chuẩn của Pháp), và được chia thành hai khu vực: một là khu dành riêng cho học sinh người Pháp và một là khu dành cho học sinh Việt, được gọi là khu bản xứ.
Mặc dù được xây dựng cách đây 140 năm, nét kiến trúc Đông Dương của trường vẫn còn được lưu giữ nguyên vẹn. Những mái ngói rêu phong, từng nếp gạch xưa cho tới hàng lan can đều toát lên một vẻ đẹp cổ kính rất riêng biệt. Được biết, khu nhà mà trước đây dành cho học sinh người nước ngoài được trường đặt tên là Đại lộ thế kỷ, nhằm ghi nhớ sự tồn tại qua bao biến cố lịch sử. Năm 14 tuổi, trước khi lên ngôi vua, Quốc vương Campuchia Norodom Sihanouk qua học ở khu nhà này trong vòng 1 năm.
Trong sân trường hiện lưu giữ tấm bia đá có chữ ký của cố Quốc vương Norodom Sihanouk, với nội dung ông từng học tại đây vào năm 194. Năm 2010, khi sang thăm Việt Nam, quốc vương Sihanouk muốn về thăm trường cũ và trồng cây lưu niệm nhưng vì lý do sức khỏe nên không thực hiện được. Tấm bia đá đã được Đại sứ quán Campuchia gửi tặng trường làm kỷ niệm.
Trường Trung học Phổ thông Lê Quý Đôn không chỉ nổi tiếng với kiến trúc độc đáo mà còn ghi danh trong lịch sử đào tạo những cá nhân nổi bật. Các cựu học sinh nổi tiếng của trường bao gồm cố Quốc vương Campuchia Norodom Sihanouk, giáo sư Trần Văn Giàu, giáo sư Trần Đại Nghĩa, giáo sư Trịnh Xuân Thuận, nhà nghiên cứu Vương Hồng Sển, và nhạc sĩ Trịnh Công Sơn...
Tượng nhà bác học Lê Quý Đôn được đặt trang trọng ngay giữa sân trường cùng với câu nói nổi tiếng “Phi trí bất hưng”. Ngôi trường trung học cổ nhất Sài Gòn thu hút nhiều học sinh ưu tú, nhân sĩ, trí thức yêu nước. Tại phòng truyền thống của trường, hình ảnh của các cựu học sinh được treo rất trang trọng.
Ngày nay, ngôi trường này liên tục nhận được đánh giá tích cực về chất lượng giáo dục và đào tạo, được thể hiện qua việc điểm đầu vào của Trường THPT Lê Quý Đôn luôn đứng trong top đầu toàn bộ thành phố. Trong tháng 5 năm 2016, ngôi trường đã chính thức được công nhận là di tích cấp thành phố, đặc biệt trong hạng mục kiến trúc và nghệ thuật.
