Ngành học này được xác định là một trong ba lĩnh vực đang được Chính phủ đặc biệt ưu tiên, tuy nhiên lại rất ít trường ở Việt Nam đào tạo.
Theo đó, trong trận Chung kết Đường lên đỉnh Olympia 2023 diễn ra vào ngày 8/10, một ngành học cực hot đã được nhắc đến. Cụ thể, trong phần thi Vượt chướng ngại vật, từ khóa gồm 15 chữ cái. Câu hỏi đầu tiên được đưa ra là “Từ nào còn thiếu trong đoạn bài hát của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn”, thí sinh Nguyễn Minh Triết (lớp 12 Lý, trường THPT chuyên Quốc học, Thừa Thiên Huế) là người duy nhất trả lời đúng đáp án “Thiên nhiên”.
Ngay sau đó, thí sinh Nguyễn Việt Thành (lớp 12 trường THPT Sóc Sơn, Hà Nội) cũng nhanh chóng bấm chuông để giành quyền trả lời từ khóa. Đáp án chính là “Năng lượng tái tạo”. Từ khóa này cũng chính là một trong ba lĩnh vực được Chính phủ đặc biệt ưu tiên trong Chiến lược Phát triển công nghiệp Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035.
Ngành Năng lượng tái tạo học những gì?
Khi theo học ngành Năng lượng tái tạo, sinh viên sẽ được trang bị kiến thức cơ bản về khoa học tự nhiên, bao gồm toán, lý, và hóa, cùng với kiến thức cơ sở nền tảng như kỹ thuật điện, điều khiển, và năng lượng. Các chủ đề chính mà sinh viên sẽ tập trung vào học và nghiên cứu bao gồm:
Các môn khoa học cơ bản: Sinh viên sẽ theo học các môn như Toán, Lý, Hóa, và Tin học kỹ thuật để xây dựng nền tảng vững chắc.
Các môn kỹ thuật cơ sở nền tảng: Sinh viên cũng sẽ tiếp tục học về Kỹ thuật Điện, Điện tử, Điều khiển, Nhiệt, và Thủy lực để hiểu rõ các nguyên tắc cơ bản trong lĩnh vực này.
Các môn chuyên ngành: Chương trình đào tạo sẽ tập trung vào các lĩnh vực chuyên sâu như điện, điều khiển, và vận hành các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, mặt trời, và sinh khối. Sinh viên cũng sẽ được học về việc lập và quản lý dự án liên quan đến năng lượng tái tạo.
Các môn học tiêu biểu: Các môn tiêu biểu trong ngành này bao gồm Nhiệt động học và Truyền nhiệt, Hệ thống nhiệt lạnh, Lưới điện và Nguồn phân tán, Điện gió và ứng dụng, Điện mặt trời và ứng dụng, Thiết bị biến đổi điện năng, Pin nhiên liệu, Tiết kiệm nhiên liệu, Điều khiển lập trình, Năng lượng Hybrid, Năng lượng sinh khối, Hệ thống công nghiệp và Quản lý dự án điện, cùng với việc nghiên cứu về nhà máy nhiệt điện.
Chương trình đào tạo này sẽ giúp sinh viên phát triển kiến thức và kỹ năng cần thiết để tham gia và đóng góp vào lĩnh vực quan trọng của năng lượng tái tạo và bảo vệ môi trường.
Ngành Năng lượng tái tạo có cơ hội việc làm rộng mở
Trong lĩnh vực năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo, ở cả Việt Nam và trên toàn thế giới, hiện đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực. Theo chia sẻ từ Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, các tân cử nhân ra trường có nhiều cơ hội nghề nghiệp, bao gồm làm việc tại các nhà máy điện, công ty truyền tải và phân phối điện, cũng như tại các công ty tư vấn, thiết kế và xây dựng hệ thống điện và năng lượng tái tạo, chẳng hạn như Artelia, VNEEC, GreenViet .
Bên cạnh đó, các cơ quan nhà nước có liên quan đến quản lý và sử dụng năng lượng, cũng như tổ chức phi chính phủ chuyên về năng lượng tái tạo và phát triển bền vững như GreenID, GIZ, Netherlands, và USA, cũng đang tìm kiếm nhân tài để tham gia vào công cuộc này.
Các trường đại học, viện nghiên cứu và trung tâm nghiên cứu như Trung tâm Tư vấn năng lượng (VECC), Viện Khoa học năng lượng, Viện Nghiên cứu điện tử, tin học và tự động hóa cũng đang đánh giá cao vai trò của nguồn nhân lực trong việc phát triển và nghiên cứu trong lĩnh vực năng lượng.
Khảo sát trên một số diễn đàn tuyển sinh cho thấy mức lương trung bình cho các vị trí trong ngành Năng lượng tái tạo có thể biến đổi như sau:
- Kỹ sư thiết kế điện mặt trời: từ 10-20 triệu đồng/tháng.
- Kỹ sư thiết kế hệ thống điện gió: từ 15-25 triệu đồng/tháng.
- Kỹ sư điện năng lượng mặt trời: từ 8-18 triệu đồng/tháng.
- Kỹ sư hệ thống năng lượng tái tạo: từ 10-25 triệu đồng/tháng.
- Kỹ sư quản lý dự án năng lượng tái tạo: từ 15-30 triệu đồng/tháng.
Tuy nhiên, đây chỉ là các con số tham khảo và có thể biến đổi tùy thuộc vào năng lực và kinh nghiệm cá nhân, cũng như quy mô và vị trí công việc trong từng công ty và thời điểm cụ thể.
Mặc dù có nhiều triển vọng và tiềm năng trong tương lai, thế nhưng hiện tại ở Việt Nam, việc tìm kiếm các trường đào tạo ngành Năng lượng tái tạo vẫn gặp nhiều khó khăn. Có một số trường đại học hàng đầu đang cung cấp các khóa học liên quan đến lĩnh vực này, bao gồm Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Trường Đại học Nông lâm TPHCM và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM.
Trong số các trường này, Đại học Bách khoa Hà Nội đã mở khóa đào tạo về Năng lượng tái tạo thuộc Chương trình tiên tiến Hệ thống điện và Năng lượng tái tạo. Đây là một trong những trường đại học tiên phong tại Việt Nam trong việc phát triển các chương trình đào tạo hiện đại và thực tế.
Về điểm chuẩn để xét tuyển vào ngành học này theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2023, các trường đại học đã đặt điểm chuẩn khá cao. Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đòi hỏi điểm chuẩn cao nhất, lên đến 26.3 điểm. Đại học Bách khoa Hà Nội yêu cầu 24.47 điểm cho chương trình tiên tiến. Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM và Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đều yêu cầu điểm tương đối cao, tương ứng là 22.75 điểm và 19 điểm. Trong khi đó, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM đều đặt điểm chuẩn là 22.4 và 18.75 điểm.
Ngoài phương thức xét tuyển thông qua điểm thi tốt nghiệp THPT, thí sinh cũng có thể đăng ký tham gia các phương thức xét tuyển khác như đánh giá năng lực, đánh giá tư duy hoặc chứng chỉ ngoại ngữ để có cơ hội được nhận vào các ngành học liên quan đến Năng lượng tái tạo.
