Hoa lan được coi là vương giả của muôn hoa bởi vẻ đẹp thanh cao, thuần khiết và là loại hoa khó chinh phục bậc nhất. Nghệ nhân Bùi Hữu Giang là người nắm rõ bí quyết nuôi trồng, chăm sóc loài hoa này bởi anh có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề.
Chàng trai trẻ tuổi đam mê nghề trồng lan
Nghệ nhân Bùi Hữu Giang, 33 tuổi, sinh sống tại phường Mạo Khê, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Tuy trẻ tuổi nhưng anh Hữu Giang là nghệ nhân nổi tiếng chơi lan tại vùng đất mỏ. Anh sở hữu vườn lan có giá hàng trăm tỷ đồng với nhiều loại lan quý hiếm.
Anh yêu thích hoa lan không chỉ bởi hình thức xinh đẹp, thanh cao, thuần khiết mà lan còn tượng trưng cho vẻ đẹp tâm hồn. Hoa lan được coi là “vương giả” của muôn loài hoa bởi sự thanh cao, quyền lực, tinh túy và thuần khiết. Đó cũng là những phẩm giá mà con người cần hướng tới.
“Để chăm sóc hoa lan, đòi hỏi nghệ nhân phải: Kiên trì, am hiểu, khiêm tốn… Vì vậy, tôi tìm tới hoa lan để hoàn thiện bản thân mỗi ngày, khao khát sống tử tế và có ích cho cuộc đời giống như cây hoa lan thanh cao”, nghệ nhân Bùi Hữu Giang chia sẻ.
Hoa lan tượng trưng cho: Tình yêu, sắc đẹp, sự thanh khiết, sự thấu hiểu và sự quyến rũ. Tuỳ vào màu sắc và ý nghĩa của các loại hoa nhưng về cơ bản, hoa lan được ví là nữ hoàng của các loài hoa rồi.
“Khi mới vào nghề, tôi hoàn toàn không có kiến thức, kinh nghiệm và vốn đầu tư. Nghe thấy chỗ nào bán lan đẹp, chỗ nào có người trồng lan giỏi là tôi lân la tìm tới học hỏi. Ngoài ra, tôi tự trau dồi kiến thức bằng việc tìm hiểu hoa lan qua sách báo, mạng internet, bạn bè…Nhờ kiên trì quan sát và học hỏi, tôi đã nắm vững được đặc điểm, quy trình, cách thức chăm sóc đối với từng loại hoa. Theo tôi, loại hoa lan khó chinh phục nhất là lan ngũ sắc”, nghệ nhân Bùi Hữu Giang cho biết.
Trồng lan đúng quy chuẩn
Về thiết kế vườn, khung giàn lan làm bằng sắt chắc chắn, đảm bảo bền để chống gió bão. Giàn che ánh sáng dùng lưới màu xám hay xanh đen. Giàn đặt chậu làm bằng sắt, giàn treo làm bằng tầm vông hay sắt ống nước. Xung quanh vườn cần dựng hàng rào chắn chắc chắn hay rào bằng lưới B40. Các chậu lan cần chọn cùng cỡ kích thước, cùng giống, cùng độ tuổi, bố trí theo từng khu vực để dễ chăm sóc.
Nước tưới phải sạch, có rãnh nước dưới dàn lan để tạo khí hậu mát cho vườn lan. Cần đặt thêm các chậu cảnh khác như cau, mai chiếu thuỷ, nguyệt quế… để giảm bớt ảnh hưởng khí hậu cực đoan. Cần che bớt ánh sáng mặt trời, tránh ánh nắng chiếu toàn bộ, nhất là vào buổi chiều.
Nghệ nhân Bùi Hữu Giang chia sẻ: “Nếu trồng lan để chơi, giải trí nên trồng: Vũ nữ, Hồ điệp. Đây là những loài dễ chăm sóc và ra hoa. Điều kiện môi trường nuôi cấy mô phong lan với nhiệt độ 22-27 độ C. Người trồng lan cần phải chú ý những yếu tố sau: Ánh sáng, nước tưới, độ ẩm, chậu hay giá thể và dinh dưỡng.
Mật độ chiếu sáng ảnh hưởng rất lớn tới quá trình sinh trưởng, phát triển và ra hoa của lan. Thiếu nắng, cây lan dễ bị sâu bệnh tấn công, khó ra hoa, hoa nhanh tàn. Thừa nắng, cây sẽ kém phát triển hoặc có nguy cơ bị chết khô. Lan có yêu cầu khác nhau về mức độ chiếu sáng tùy theo loài lan và tuổi cây.
“Lan Hồ điệp ít chịu nắng nhất, có thể chịu được 30% nắng. Lan Vanda lá hẹp, chịu được 70% nắng, trong khi lan Vanda chịu được tới 100% nắng. Khi trồng lan cần bố trí hàng theo hướng Bắc – Nam để cây nhận được ánh sáng phân bố đầy đủ nhất”, anh Hữu Giang chia sẻ cụ thể.
Tiếp theo, dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với lan. Chất dinh dưỡng giúp cây tươi tốt, ra nhiều hoa, hoa to đẹp. Lan cần 13 chất dinh dưỡng khoáng. Lan rất cần phân bón nhưng không chịu được nồng độ dinh dưỡng cao. Vì vậy, bón phân cho lan phải thực hiện thường xuyên và tốt nhất là bằng cách phun qua lá.
Lan rất cần nước cho quá trình sinh trưởng phát triển. Nếu thiếu nước cây sẽ khô héo, phát triển chậm. Thừa nước, cây dễ bị thối đọt, xuất hiện rong rêu và nấm bệnh phát triển mạnh. Nước tưới cho lan không quá mặn, phèn và clor dưới ngưỡng cho phép. Chỉ tưới nước đủ ẩm, nên tưới vào sáng sớm hay chiều mát, tránh tưới buổi trưa. Sau những trận mưa bất thường, cần tưới lại ngay để rửa bớt các chất cặn đọng lại trên thân lá.
“Những người trồng lan cần lưu ý đây là cây cũng dễ bị sâu bệnh, nhất là trong điều kiện chăm sóc kém, điều kiện môi trường không thuận lợi. Tùy theo từng loại sâu bệnh mà dùng các loại thuốc thích hợp. Liều lượng và nồng độ phun cần theo đúng hướng dẫn trên bao bì sản phẩm", nghệ nhân Bùi Hữu Giang cho biết.
Nghệ nhân cũng chia sẻ thêm những sai lầm thường mắc như: Lựa chọn giá thể không phù hợp, giá thể chưa được xử lý đã mang lan lên ghép, sử dụng nhiều dây kim loại để ghép lan, bón phân không đúng cách, không cắt tỉa rễ củ khi ghép lan. Đó là những lỗi cơ bản mà người mới chơi lan hay mắc phải nhất vì không người hướng dẫn.
PV