Nhìn lại V-Pop năm 2021: Công chúng đã thực sự chọn nghe gì?

Với nhiều nghệ sĩ Việt hoạt động trong lĩnh vực âm nhạc hiện nay và với cả công chúng, những bảng xếp hạng từ các trang trực tuyến là một trong những thước đo quan trọng để xác định vị trí của nghệ sĩ trên bản đồ VPop, đồng thời thể hiện các khía cạnh khác như thị hiếu của khán giả hay sự ủng hộ của công chúng dành cho nghệ sĩ đó. Đặc biệt là ở thời điểm mang tính tổng kết như hiện tại, những số liệu thống kê cuối năm thường nhận được nhiều sự quan tâm và là cơ sở để người làm nghệ thuật tự soi chiếu và vạch ra những định hướng tiếp theo của bản thân trong những hoạt động sắp tới.

Theo đó, Spotify Việt Nam đã công bố danh sách những nghệ sĩ được stream nhiều nhất và những bài hát có nhiều lượt nghe nhất trong năm 2021 trên nền tảng trực tuyến này. Cụ thể, Taylor Swift là nghệ sĩ nữ được stream nhiều nhất. AMEE và Bích Phương là hai nghệ sĩ nữ V-Pop hiếm hoi xuất hiện trong danh sách này lần lượt ở vị trí top 3 và top 4. Trong khi đó, Sơn Tùng M-TP là cái tên dẫn đầu trong cả hai hạng mục Nghệ sĩ nam có nhiều lượt stream nhất và Nghệ sĩ Việt Nam có nhiều lượt stream nhất. Đồng thời "Chúng ta của hiện tại" cũng trở thành bài hát được nghe nhiều nhất trên nền tảng Spotify Việt Nam trong năm qua. 

Bảng xếp hạng Spotify Việt Nam với những hạng mục nổi bật như sau:

Những nghệ sĩ có nhiều lượt stream nhất:

1. BTS
2. Sơn Tùng M-TP
3. Đen
4. Justin Bieber
5. Taylor Swift

Nghệ sĩ nữ có nhiều lượt stream nhất:

1. Taylor Swift
2. Ariana Grande
3. AMEE
4. Bích Phương
5. Doja Cat

Nghệ sĩ nam có nhiều lượt stream nhất:

1. Sơn Tùng M-TP
2. Đen
3. Justin Bieber
4. Vũ.
5. Hoàng Dũng

Album có nhiều lượt stream nhất:

1. BE, BTS
2. dreaAMEE, AMEE
3. MAP OF THE SOUL: 7, BTS
4. Love Yourself: Answer, BTS
5. Justice, Justin Bieber

Bài hát Việt Nam có nhiều lượt stream nhất

1. Chúng ta của hiện tại
2. Muộn rồi mà sao còn
3. Bước qua mùa cô đơn
4. Đi về nhà
5. Gác lại âu lo

Những nghệ sĩ Việt Nam có nhiều lượt stream nhất:

1. Sơn Tùng M-TP
2. Đen
3. Chillies
4. Vũ.
5. AMEE
6. Hoàng Dũng

Nhìn vào bảng xếp hạng này, có thể thấy riêng với V-Pop thì dòng nhạc chiếm ưu thế nhất vẫn là Pop-Ballad và Indie. Điều khiến nhiều người quan tâm là Đen Vâu chính là cái tên duy nhất đại diện cho dòng nhạc Rap và "Đi về nhà" cũng là ca khúc thuộc thể loại rap hiếm hoi xuất hiện trong danh sách này. Và sự mất hút của nhiều rapper đình đám khác cũng như số lượng ít ỏi bất ngờ của những tác phẩm thuộc thể loại rap trên nền tảng nghe nhạc trực tuyến nổi tiếng mặc cho sự bùng nổ của thể loại này trên nhiều nền tảng khác như YouTube, các trang mạng xã hội trong suốt năm qua đã khiến nhiều người phải đặt câu hỏi. 

Năm 2020, thành công của "Rap Việt" đã tạo điều kiện cho thể loại Rap vốn đã phát triển nhưng còn giới hạn về độ phổ biến nay được bùng nổ. Không chỉ riêng trong thị trường âm nhạc mà trong 2 năm 2020-2021, thể loại Rap thực sự đã trở thành một "cơn bão truyền thông" khi trào lưu "Rap Marketing" len lỏi vào từng ngóc ngách trong đời sống thường ngày, các rapper đình đám xuất hiện trong hàng loạt TVC và các thương hiệu thì tận dụng tối đa hiệu ứng này. Theo số liệu của Innity Group Việt Nam, tính đến năm 2021, xu hướng Rap Marketing đã thu về khoảng 8.023.388 lượt đề cập của khán giả trên mọi phương tiện truyền thông. 

Hiệu ứng khổng lồ này cùng với thành tích Top Trending YouTube của các ca khúc thuộc thể loại rap và các chương trình liên quan như Rap Việt, King of Rap, độ phủ sóng và sức ảnh hưởng của các rapper kỳ cựu trên nhiều trang mạng xã hội như Binz, Wowy, JustaTee, Karik... cho đến những tân binh mới nổi như Tlinh, HIEUTHUHAI, Pháo,... đã dần thiết lập trong công chúng một nhận định rằng rap chính là xu hướng phù hợp nhất với thị hiếu âm nhạc của VPop hiện nay. 

Không phủ nhận chỉ một thống kê của Spotify thì không đảm bảo đủ độ khách quan để đánh giá một cách bao quát. Song danh sách thống kê này vẫn đủ để khiến nhiều người bất ngờ vì nhận ra nhận định trên không chính xác. Vậy vì sao những ca khúc nằm chễm chệ trên Top 1 Trending YouTube, sở hữu hàng chục triệu view, những cái tên được bàn luận sôi nổi trên mạng xã hội lại không xuất hiện danh sách được nghe nhiều nhất trên nền tảng nhạc trực tuyến? 

Câu trả lời là vì YouTube và các nền tảng nghe nhạc trực tuyến có tính chất khác nhau, cho phép khán giả thưởng thức âm nhạc theo cách khác nhau, chúng thể hiện khía cạnh khác nhau của tác phẩm - nghệ sĩ và không thể dùng thước đo của nền tảng này để đo đạc giá trị của nền tảng kia.

Trong khi YouTube là nền tảng xem - nghe miễn phí, công chúng thưởng thức sản phẩm âm nhạc ở đây không chỉ nghe, mà còn để xem - nếu không muốn nói là phần nhìn đôi khi còn quan trọng hơn. Một MV đăng lên YouTube sẽ được xem đi xem lại cùng với số lượng lớn bình luận của người xem về phần hình ảnh, nội dung MV, điều này giúp những cái tên vốn đã được quan tâm sẽ dễ dàng chinh phục Top Trending. 

Sau giai đoạn xem thì sẽ đến giai đoạn nghe, đây cũng là lúc một tác phẩm âm nhạc chứng minh được giá trị của mình. Khác với YouTube, nền tảng nghe nhạc trực tuyến chỉ được tìm đến khi công chúng chỉ còn nhu cầu nghe nhạc chứ không còn muốn "xem nhạc". Vì thế, sẽ chỉ có những bài hát thực sự phù hợp với thị hiếu của họ thì mới được lựa chọn. Điều này lý giải vì sao xu hướng rap vốn rất trending và những cái tên nổi bật trong V-Pop sở hữu thành tích top trending, MV hàng trăm triệu view lại không xuất hiện trong danh sách của Spotify như Jack, Hòa Minzy, Erik, Hương Giang... 

Điều cuối cùng được rút ra là, thị hiếu âm nhạc hiện nay đã không còn là một khái niệm chung mà nó đã chia tách thành thị hiếu "nghe" và "xem". Để đánh giá về mức độ thành công hay sức ảnh hưởng của một nghệ sĩ, không thể sử dụng riêng thành tích của bảng xếp hạng âm nhạc hay YouTube mà phải xem xét đối tượng và mục tiêu hướng đến của nghệ sĩ đó là đáp ứng cho thị hiếu nào. Riêng về phần nghe, có thể khẳng định thể loại Pop-Ballad và Indie vẫn chiếm ưu thế, trong khi phần "xem" vẫn là một mảnh đất màu mỡ và đa dạng thể loại cho các nghệ sĩ khai thác và khán giả thì có nhiều lựa chọn để thưởng thức. 

Vy

Ảnh: Tổng hợp