Truyền thống dân gian kể rằng Thần Tài là vị thần trên trời cai quản tiền tài. Một lần, khi say rượu, Thần Tài vấp ngã và rơi xuống trần gian, đập đầu vào đá mất trí nhớ, không biết mình là ai và phải đi xin ăn. Dần dần, người dân nhận ra rằng bất kỳ quán nào mời Thần Tài ăn là đông khách, buôn bán phát tài.
Sau đó, Thần Tài lấy lại trí nhớ và quyết định trở về trời vào ngày mùng 10 tháng Giêng. Từ đó, ngày này trở thành ngày vía Thần Tài, một dịp để người dân cầu nguyện, mong thần phù hộ, cầu may mắn trong buôn bán.
Nhiều người tin rằng mua vàng vào ngày này sẽ mang lại phú quý, tài lộc và thành công trong kinh doanh. Trước đây, chỉ những người buôn bán mới thực hiện việc này, nhưng gần đây, nhiều người khác cũng tham gia theo trào lưu này. Tuy nhiên, mua vàng vào ngày vía Thần Tài cũng cần phải căn nhắc và dựa vào tâm nguyện, ví dụ như mua 5 chỉ vàng để cầu tài, 2 chỉ để cầu phát và 1 chỉ để cầu lộc.
Ngoài ra, việc mua vàng vào ngày này còn được xem là một hình thức tiết kiệm sau kỳ nghỉ Tết, để tránh lãng phí. Đó là lý do tại sao có truyền thống mua vàng vào ngày vía Thần Tài.
Những người mua vàng với mục đích cầu may thường sẽ lưu giữ vàng trong tủ và không bán đi. Trong trường hợp này, họ có thể lựa chọn mua các sản phẩm vàng có hình linh vật, con giáp phù hợp với tuổi và mệnh của mình. Tuy nếu muốn bán vàng mà không gánh lỗ, thì việc chọn mua vàng nhẫn tròn trơn hoặc vàng miếng là lựa chọn phù hợp.
Theo chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh, giảng viên tại Học viện Tài chính, vào ngày vía thần Tài, giá vàng trên thị trường thường tăng mạnh. Vì vậy, việc chọn mua vàng nhẫn là sự lựa chọn sáng suốt. Ông Thịnh giải thích rằng giá vàng nhẫn thấp hơn vàng miếng rất nhiều và biến động giá của nó thường bám sát với giá vàng thế giới. Vàng miếng thường không được ưa chuộng trong dịp này và có thể giảm mạnh theo đà của thị trường thế giới.
Bên cạnh đó, mua vàng nhẫn cũng mang lại lợi ích hơn so với vàng miếng vì sự chênh lệch giá mua và bán ít hơn. Ví dụ, trong một phiên giao dịch, sự chênh lệch giá của vàng nhẫn chỉ là khoảng 1,2 triệu đồng mỗi lượng, trong khi đó, sự chênh lệch giá của vàng miếng có thể lên tới 2 triệu đồng mỗi lượng.
