Đặt tên cho con là công đoạn quan trọng mà những ông bố bà mẹ chuẩn bị từ trước khi con chào đời. Bất kỳ người nào cũng hy vọng chọn một cái tên thật hay, thật ý nghĩa để sau này con tự tin, may mắn bước vào đời. Tuy nhiên, ở một số vùng địa phương tồn tại không biết quan niệm về cách đặt tên cho trẻ, trong đó phổ biến nhất là đặt tên xấu cho con với suy nghĩ con lớn lên dễ nuôi.
Riêng đối với người dân ở xã Nam Cao (gần huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình) lại có một phong tục lâu đời chính là dùng tên lót của bố để đặt thành họ cho con gái. Nguyên nhân xuất phát từ quan niệm con gái không được theo họ của bố. Chính vì vậy người dân địa phương sẽ thường phát hiện những cái họ lạ như Thiên, Thành, Hữu, Văn, Đình...
Người đàn ông tên Nguyễn Xuân Dinh (SN 1940, thôn Cao Bạt Đông, xã Nam Cao) cho biết với PV báo Giao Thông người dân nơi đây chủ yếu sống bằng nghề đánh cá, sau này khẩn hoang lập làng, lấy tên xã là Đinh Phùng. Từ năm 1955, làng Nam Đường, làng Cao Bạt xã Đinh Phùng được tách ra và lấy tên xã Nam Cao. Chính bản thân ông cũng không hiểu tập tục đặt tên kỳ lạ này có từ bao giờ.
"Minh chứng như người cha tên Nguyễn Xuân Quang, khi sinh con gái sẽ lấy họ là Xuân, ví dụ như Xuân Thị Hoa, Xuân Thị Hà. Ở Nam Cao có nhiều cô gái có họ 'độc' như Xuân Thị, Văn Thị, Duy Thị, Đình Thị... Nhiều người là anh em ruột thịt trong nhà nhưng lại mang họ khác nhau", ông Dinh cho biết.
Ông Nguyễn Xuân Hiếm, 75 tuổi, sống ở thôn Cao Bạt Nam cho biết con gái của ông tên Xuân Thị Huế. Ban đầu ông đặt tên cho con chiếu theo tập tục của địa phương, dùng tên lót của bố để gọi họ cho con gái. Sau này khi thay đổi giấy tờ, gia đình ông lao đao vì hầu như mọi thủ tục đều phải thay mới. Có chỗ còn không chấp nhận lý lịch của con gái ông vì cho rằng có sự nhầm lẫn, không thể nào bố họ Nguyễn mà con gái ruột lại họ Xuân.
Trong nhiều năm trở lại đây, rất đông bà con trong vùng đều phải đi làm lại giấy tờ vì họ của con gái và bố ruột không khớp với nhau. Mọi người phải đi xin xác nhận quan hệ huyết thống cha - con, nhất là thời điểm đầu năm học mới hoặc khi bắt đầu đi xin việc làm, xuất khẩu lao động, du học...
Bà Nguyễn Khắc Thị Liên (SN 1950, trú ở thôn Cao Bạt Đông) chia sẻ từng vất vả đổi từ họ Khắc sang họ Nguyễn: "Đất lề , quê thói, trên mỗi miền quê đâu đâu cũng còn lưu giữ tập tục truyền thống. Tuy nhiên, với những tập quán gây ra không ít bất cập như tục 'mất họ' này thì nên xóa bỏ để thuận lợi cho con cháu đời sau".
Ảnh: Tổng hợp
