Nguy cơ ngộ độc xyanua tiềm ẩn từ những thực phẩm quen thuộc hàng ngày ít người biết
Xyanua là gì
Xyanua là một hợp chất hóa học cực kỳ độc hại, có thể dẫn đến tử vong nếu con người hấp thụ một lượng lớn. Chất này có thể được tìm thấy tự nhiên trong một số loài thực vật và cũng có mặt trong một số sản phẩm công nghiệp.
Nguy cơ tiềm ẩn từ những thực phẩm quen thuộc
1. Măng tre:
Măng tre chứa một lượng nhỏ cyanogenic glycoside, một hợp chất có thể chuyển hóa thành xyanua trong quá trình tiêu hóa. Tham khảo thông tin từ báo Pháp Luật TP.HCM, PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh (cán bộ Viện Công nghệ thực phẩm, ĐH Bách khoa Hà Nội) cho biết: “Về bản chất trong măng tươi có hàm lượng HCN (acid cyanhydric) cao, chất này gây hại cho cơ thể. HCN gây ra nhiễm độc cấp tính chứ không gây ra nhiễm độc trường diễn, tức là nó phản ứng độc tố sau khi ăn vài giờ, có khi vài chục phút, tuy nhiên nếu ăn số lượng rất nhỏ hàm lượng HCN trong măng thì cơ thể sẽ tự đào thải ra ngoài”.
Trẻ em, người già yếu dễ nhạy cảm với độc tính của nó. Trong 100g măng tươi chưa luộc có 32-38mg HCN. Ở măng tươi đã luộc kỹ, lượng chất này còn 2,7mg. Đối với măng tươi ngâm chua là 2,2 mg, ở nước luộc măng là 10mg.
Với liều 50-60 mg (tức vào khoảng 200g măng tươi chưa luộc), HCN sẽ gây chết người, bắt đầu với các triệu chứng khó thở, mất tri giác, liệt cơ, co giật, ngừng thở.... Ngoài ra cũng cần lưu ý không ăn măng bị mốc vì sinh ra độc tố rất nguy hiểm. PGS Thịnh cũng lưu ý trong măng tươi có hàm lượng cyanide rất cao, khoảng 230mg/kg măng củ. Đây là chất rất độc, liều gây tử vong qua đường tiêu hoá là 1 mg/kg trọng lượng cơ thể.
2. Sắn (miền nam gọi khoai mì):
Hàm lượng xyanua cao tập trung ở vỏ và lõi sắn. Do đó, cần loại bỏ hoàn toàn vỏ và ngâm sắn trong nước ít nhất 8 tiếng trước khi nấu để giảm thiểu lượng xyanua.
3. Hạt táo
Hạt táo chứa một lượng nhỏ amygdalin, một hợp chất có thể giải phóng xyanua khi tiếp xúc với axit dạ dày. Theo John Fry, chuyên gia tư vấn về khoa học thực phẩm, khoảng 1 mg cyanide trên mỗi kg trọng lượng cơ thể sẽ giết chết một người trưởng thành. Hạt táo chứa khoảng 700 mg cyanide trong mỗi kg hạt. Vì vậy khoảng 100 g hạt táo sẽ đủ để giết chết một người trưởng thành nặng 70 kg. Tuy nhiên, lượng xyanua trong hạt táo rất thấp, cần ăn một lượng lớn hạt táo mới có nguy cơ ngộ độc.
Dấu hiệu ngộ độc xyanua
- Buồn nôn, nôn mửa.
- Chóng mặt, đau đầu.
- Khó thở.
- Tim đập nhanh.
- Co giật.
- Hôn mê.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào kể trên ở bạn bè, người thân hay chính bản thân bạn, hãy đến cơ sở y tế gần nhất để xử lý kịp thời các triệu chứng trên.
Cách phòng ngừa ngộ độc xyanua
- Chọn mua thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
- Chế biến và nấu chín thực phẩm đúng cách theo hướng dẫn.
- Không ăn hạt táo, cùi măng tre hoặc rễ sắn sống.
- Khi chế biến sắn, cần loại bỏ hoàn toàn vỏ và ngâm sắn trong nước ít nhất 8 tiếng trước khi nấu.
- Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về an toàn của thực phẩm, tốt nhất nên loại bỏ.
