Trong gian bếp quen thuộc, đôi khi chính những thực phẩm thân thuộc lại tiềm ẩn mối nguy hiểm không ngờ. Việc sử dụng các loại củ mọc mầmcó thể gây ra hậu quả nghiêm trọng về lâu dài.
Trong nhịp sống hiện đại, không ít gia đình có thói quen tích trữ củ quả để sử dụng dần. Tuy nhiên, có một sự thật ít người để tâm rằng một số loại củ quen thuộc khi mọc mầm lại tiềm ẩn độc tố nguy hiểm, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí dẫn đến ngộ độc cấp tính. Dưới đây là 5 loại củ phổ biến bạn cần tuyệt đối cẩn trọng nếu thấy dấu hiệu mọc mầm.
1. Khoai tây mọc mầm
Khoai tây là thực phẩm phổ biến trên toàn thế giới, được sử dụng trong hàng trăm món ăn từ luộc, chiên đến nướng. Nhưng ít ai biết rằng, khoai tây khi đã mọc mầm hoặc phần vỏ chuyển màu xanh lại tiềm ẩn một loại độc tố mang tên solanine.
Solanine là một alkaloid tự nhiên, có chức năng bảo vệ cây khỏi sâu bệnh. Tuy nhiên, với cơ thể người, chất này gây kích ứng mạnh đến đường tiêu hóa và thần kinh. Khi ăn phải khoai tây chứa solanine, người dùng có thể gặp các triệu chứng như: buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, nhức đầu, thậm chí là tê liệt hoặc suy hô hấp nếu lượng độc tố đủ lớn.
Dù đã gọt sạch mầm và nấu kỹ, solanine vẫn khó bị phân hủy hoàn toàn ở nhiệt độ nấu ăn thông thường. Chính vì vậy, nếu thấy khoai tây mọc mầm hoặc ngả xanh, cách tốt nhất là nên loại bỏ hoàn toàn.
2. Khoai lang mọc mầm
Khoai lang thường được ca ngợi là thực phẩm vàng nhờ vào lượng chất xơ, vitamin A, C, kali dồi dào. Nhưng khi khoai lang bắt đầu mọc mầm, nhất là trong điều kiện ẩm thấp, chúng dễ bị tấn công bởi nấm mốc, sinh ra chất độc ipomeamarone.
Ipomeamarone có vị đắng và là hợp chất gây hại cho gan, thận nếu tích lũy trong thời gian dài. Thực tế đã ghi nhận một số trường hợp ngộ độc nhẹ như đau bụng, chóng mặt sau khi ăn khoai lang mọc mầm, đặc biệt nếu có dấu hiệu mềm, đen, mốc hay có mùi lạ.
Để đảm bảo an toàn, nếu khoai lang chỉ mới nhú mầm và phần thịt vẫn chắc, không hỏng, bạn có thể gọt bỏ phần mọc mầm sâu và nấu kỹ. Tuy nhiên, nếu có bất kỳ dấu hiệu lạ nào như mùi khó chịu hay vị đắng, tốt nhất nên bỏ đi.
3. Lạc (đậu phộng) mọc mầm
Lạc là loại hạt giàu chất béo lành mạnh và protein. Nhưng trong điều kiện bảo quản kém như ẩm, tối, nóng thì lạc rất dễ bị mốc và mọc mầm. Đây là lúc aflatoxin xuất hiện.
Aflatoxin là chất độc tự nhiên do nấm Aspergillus flavus sinh ra. Nó được WHO xếp vào nhóm chất gây ung thư mạnh nhất, đặc biệt là ung thư gan. Điều đáng nói là, aflatoxin không thể bị phá hủy ở nhiệt độ nấu thông thường và có khả năng tích lũy lâu dài trong cơ thể.
Chỉ cần một lượng nhỏ aflatoxin tích tụ cũng có thể dẫn đến tổn thương tế bào gan, xơ gan hoặc biến đổi ADN. Do đó, khi thấy lạc đã mọc mầm, có vỏ sần, đen, ẩm hoặc mùi hôi lạ, tuyệt đối không nên sử dụng, kể cả trong các món như chè, cháo hay lạc rang.
4. Củ sắn (khoai mì) mọc mầm
Sắn là thực phẩm quen thuộc, nhưng đi kèm với nó là một điều kiện nghiêm ngặt trong chế biến. Khi sắn mọc mầm, hàm lượng linamarin và lotaustralin có thể tăng cao. Khi tiêu hóa, chúng phân hủy thành axit cyanhydric (HCN), đây là loại chất độc mạnh có thể gây tử vong nếu không được xử lý đúng cách.
Dù phần lớn sắn được chế biến bằng cách ngâm, luộc kỹ để loại bớt độc tố, nhưng nếu sắn đã mọc mầm hoặc có vỏ nứt, chảy nhựa, mùi lạ thì tốt nhất nên loại bỏ. HCN có thể gây ngạt, đau đầu, buồn nôn, thậm chí là hôn mê nếu nồng độ cao.
Một số giống sắn ngọt có ít độc tố hơn, nhưng với sắn mọc mầm dù là sắn ngọt hay đắng thì rủi ro đều hiện hữu. Không nên vì tiết kiệm mà đánh đổi sức khỏe.
5. Gừng mọc mầm
Gừng thường được dùng như một vị thuốc tự nhiên giúp làm ấm bụng, chống cảm lạnh và hỗ trợ tiêu hóa. Tuy nhiên, gừng mọc mầm lại tiềm ẩn safrole, đây là một hợp chất có thể gây biến đổi tế bào gan và thậm chí là ung thư nếu dùng lâu dài.
Gừng mọc mầm cũng thường kèm theo nấm mốc, nhất là trong môi trường ẩm thấp. Khi cắt ra thấy phần ruột xơ, chuyển màu, chảy nước hay có mùi lạ, đó là dấu hiệu gừng đã bắt đầu phân hủy và sinh độc tố. Những củ gừng như vậy tuyệt đối không nên dùng để pha trà, ngâm mật hay nấu ăn.
Nếu muốn tận dụng gừng lâu dài, bạn nên bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, bọc giấy thấm hoặc cho vào hộp kín để hạn chế mọc mầm.
