Nhắc đến những đại gia giàu có nức tiếng Sài Gòn xưa, chắc chắn không thể không kể đến ông Lý Tường Quang, người được xếp vào hạng "tứ đại phú hào" vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20. Ông Lý Tường Quang xếp thứ 3 trong số những người giàu nhất Sài Gòn ngày trước, sau ông Huyện Sỹ và ông Đỗ Hữu Phương.
Được biết, ông Tường Quang sinh năm 1842 trong một gia đình người gốc Hoa nghèo khó. Từ nhỏ, mẹ của ông đã qua đời vì mắc bệnh nặng nhưng không có thuốc trị, khi tròn 13 tuổi thì cha ông cũng mất.
Nhờ đầu óc thông minh, khéo tay nên ông Tường Quang đã “học lỏm" được nghề nặn tò he. Ngày ngày ông đều ra góc đường nặn tò he, nhờ làm đẹp và có hồn nên thu hút nhiều người, kể cả lính Pháp đến xem rồi mua. Khi tiếp xúc với lính Pháp, ông bập bẹ học tiếng Pháp rồi trở nên sành sỏi. Sau đó còn được mời làm thông dịch viên.
Sinh ra trong nghèo khó, ông Lý Tường Quang phất lên nhờ học được nghề nặn tò he
Sau khi tích luỹ được một ít vốn liếng, ông mở một tiệm buôn bán nhỏ. Với khả năng nói được tiếng Việt, tiếng Pháp, tiếng Hoa… ông còn được mời làm thông ngôn và giao cho chức bang trưởng cai quản 7 bang người Hoa ở Sài Gòn - Chợ Lớn.
Sau một thời gian làm quan, ông rời quan trường để tiếp tục làm kinh doanh. Ban đầu, ông bán cá tươi ở lục tỉnh rồi Sài Gòn - Chợ Lớn, tiếp đó là những mặt hàng như: cá khô, mắm… thậm chí còn xuất khẩu sang Mỹ, Pháp.
Một căn nhà của ông Lý Tường Quang còn lưu lại tại Sài Gòn
Sau đó ông Tường Quang lập công ty tên Kim Bảo, mua thực phẩm ở miền Tây rồi đem lên bán ở Sài Gòn - Chợ Lớn. Ông cũng mua nhu yếu phẩm ở Sài Gòn - Chợ Lớn rồi bán ngược xuống miền Tây. Nhờ sự nhanh nhạy trong kinh doanh mà dần dần mở rộng thị trường ra khắp nơi. Thời điểm đó, người ta kháo nhau gần như một nửa miền Tây mua đồ của ông.
Từ vốn liếng làm ăn, ông đầu tư vào mua đất, xây nhà cho thuê. Trong đó, ông thường tìm mua lại những khu đất gắn liền với tuổi thơ cơ cực của mình. Theo ước tính, ông Tường Quang có hơn 30.000 căn nhà khắp nơi, không kém cạnh gì các vị đại gia cùng thời.
Bên cạnh câu chuyện làm giàu từ nghèo khó, ông Tường Quang còn để lại giai thoại về việc lấy 3 chị em ruột làm vợ. Có lẽ cũng nhờ vậy mà 3 bà vợ đều sống rất êm ấm, hòa thuận, sinh cho ông Tường Quang tổng cộng 10 người con.
Ông lấy 3 người vợ là chị em ruột của nhau
Các con của ông Tường Quang cũng kế thừa được sự khéo léo, thông minh và ham học hỏi từ cha của mình. Ông cho con học ở những ngôi trường danh giá, sau đều đỗ đạt thành tài, trở thành kỹ sư, công chức hoặc chọn con đường kinh doanh.
Đến hiện nay, cháu chắt nhiều đời của ông Tường Quang vẫn còn sinh sống tại Sài Gòn, một số định cư ở nước ngoài. Ngoài ra tại quận 5 còn dấu tích một thời giàu có tột đỉnh của gia đình ông với ngôi nhà cổ kiến trúc đẹp mắt, được xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố.
Năm 1896, ông Tường Quang qua đời khi mới 54 tuổi. Tài sản được ông chia đều cho các con mỗi người một phần. Một điều đặc biệt nữa là dù đông con và giàu có, nhưng hiếm có câu chuyện về việc tranh giành tài sản trong gia đình ông Tường Quang được lưu truyền lại.
Phần mộ của ông Lý Tường Quang và vợ vẫn được hương khói, chăm sóc cho đến hiện tại
Tại quận Tân Phú, TP.HCM có ngôi mộ cổ bề thế của ông Tường Quang và vợ cả là bà Nguyễn Thị Lâu được xây dựng kiên cố trên diện tích đất khoảng 200m2. Mỗi năm, con cháu thường tề tựu đông đủ ở phần mộ của ông để thắp hương, làm cỗ bày tỏ lòng tri ân đến tổ tiên
