Hai Bà Trưng là hai vị nữ anh hùng dân tộc của Việt Nam. Họ cùng nhau khởi binh đánh đuổi quân Đông Hán rồi thành lập quốc gia đặt kinh đô ở Mê Linh, Đống Đa, Hà Nội. Người chị là Trưng Trắc tự phong là nữ vương. Lịch sử ghi nhận rằng bà là Trưng Nữ Vương. Còn người em là Trưng Nhị. Cho đến ngày nay, những chiến công của hai bà vẫn được hậu thế ghi nhớ.
Tuy nhiên, điều mà mọi người tò mò cho đến ngày hôm nay đó là họ của hai chị em Trưng Trắc và Trưng Nhị. Năm 2019, trong chương trình “Confetti Vietnam”, vấn đề này cũng từng được đưa ra làm câu hỏi gây nên nhiều tranh cãi. Đáp án đúng được chương trình đưa ra là họ Lạc. Theo lời giải thích của MC Nguyên Khang, Hai Bà Trưng thuộc dòng dõi Lạc tướng ở Mê Linh. Sau khi xưng vương thì Trưng Trắc mới đổi thành họ Trưng.
Tuy nhiên, lời giải thích này không được dân mạng đồng tình bởi xét về lịch sử nó hoàn toàn sai.
Trên thực tế, họ ở Việt Nam chỉ mới xuất hiện từ khoảng 2.000 năm trở lại đây. Theo PGS.TS Phạm Quốc Sử, thời Hai Bà Trưng vẫn chưa có họ. Đến khoảng thế kỷ thứ 3 thì người Việt mới học theo người Trung Hoa đặt tên họ. Họ Trần, Lê, Phạm …mới bắt đầu xuất hiện từ đó.
Bên cạnh đó, trong hệ thống các họ ở Việt Nam cũng không có họ “Trưng”. Từ này được đoán là từ tên hiệu, tương tự như chữ “Hùng” trong vua Hùng. Từ “Lạc” cũng không dùng để chỉ tên họ mà chỉ là một từ mang ý nghĩa vui vẻ. Từ thời vua Hùng, từ Lạc vẫn thường được dùng để chỉ nhiều thứ, ví dụ như Lạc tướng, Lạc hầu , Lạc Vương, Lạc điền...
Cũng theo ông Phạm Quốc Sử, quê hương của Hai Bà Trưng vốn là ở bãi sông Hồng. Nơi đây gắn liền với nghề chăn tằm, ươm tơ dệt lụa. Từ “Trưng” trong tên 2 bà bắt nguồn từ từ “trứng” mà ra. Trứng chắc là loại trứng tốt, trứng nhị là “nhì”, trứng loại 2. Trứng chắc và Trứng nhì được phiên theo tiếng Hán là Trưng Trắc và Trưng Nhị.
Nói tóm lại, Hai Bà Trưng vốn không có họ, bởi trong thời của hai bà, người Việt vẫn chưa có họ.
