Chảo Thị Yến sinh ra ở xã nghèo nhất của huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, từng phải nghỉ học vì nghèo đói và định kiến xã hội. Song, nhờ những nỗ lực không ngừng, cô gái chăn trâu nghe lỏm thầy giảng bài nhận được học bổng trị giá hơn 50.000 USD (khoảng 1,2 tỷ đồng) tại Đức, trở thành nhân vật truyền cảm hứng cho biết bao thế hệ trẻ người Dao Tuyển. Câu chuyện của Yến từng gây xúc động cho rất nhiều người, đặc biệt là sau khi cuốn tự truyện “Đường ngược chiều” của cô ra mắt.
Sau khi học xong lớp 9, vì nhà quá nghèo, bố đổ bệnh nặng, gia đình bảo Yến nghỉ học ở nhà làm rẫy, chuẩn bị gả chồng. Chảo Thị Yến phải nghỉ học, trở thành lao động chính trong gia đình. Nhưng cô không thôi khao khát đến trường, kiên nhẫn thuyết phục bố mẹ cho đi học trở lại trong suốt 3 năm liền, với lời hứa sẽ học giỏi, sẽ trở thành người đầu tiên trong bản đi học đại học. Mặc khác, biết Yến học rất giỏi nên thầy giáo tiếc, mỗi ngày đều xuống nhà vận động để cô đi học lại.
Bằng nỗ lực của bản thân cùng sự giúp đỡ của thầy giáo, Yến cũng học xong cấp 3, thi vào trường Đại học Lâm Nghiệp (Hà Nội). Tấm bằng cử nhân xuất sắc của cô ở trường thấm đầy nước mắt bởi bố mẹ phải sang Trung Quốc làm thuê vất vả và anh chị em của Yến phải nghỉ học để nhường cho cơ hội học tập cho Yến. Không phụ lòng gia đình, cô còn xuất sắc giành học bổng toàn phần bậc Thạc sĩ ngành Quản lý tài nguyên rừng bền vững trị giá hơn 50.000 USD (khoảng 1,2 tỷ đồng) từ ĐH Gottingen (Đức).
Cầm tấm bằng thạc sĩ về nước, Yến đi làm cho một số tổ chức phi chính phủ, thực hiện nhiều dự án về giá trị tri thức bản địa, hướng dẫn cộng đồng giữ gìn và phát triển nguồn tài nguyên thiên nhiên. Gần đây, Yến quyết định bỏ việc ở phố về quê khởi nghiệp với mong muốn giúp đỡ bà con dân tộc ở buôn làng, tạo sinh kế cho cộng đồng.
Với kiến thức chuyên môn được đào tạo bài bản về quản lý tài nguyên rừng bền vững, Chảo Yến luôn chú trọng truyền đạt cho người nông dân cách khai thác nông sản bản địa theo hướng bền vững và đạt chuẩn chất lượng. Cô gái 9x đứng ra thu mua các sản phẩm nông lâm đặc sản cho người dân, cô cũng trực tiếp hướng dẫn người dân cách khai thác bền vững và đảm bảo chất lượng cho sản phẩm.
Theo đó, khuyến khích mọi người buôn bán nông sản, Yến đề nghị mọi người chỉ khai thác cành lá, không được lấy rễ và phần thân gỗ, không khai thác tận diệt để cho cây tồn tại và phát triển. Hay, cô tuyên truyền người dân không đi lấy mật ong rừng ngay sau khi trời mưa vì sẽ không đảm bảo chất lượng của mật. Nếu ai vẫn cố tình đi thu hoạch sớm, cô kiên quyết không mua lại...
Chảo Thị Yến đã xuất bản một tác phẩm sách kể về hành trình vượt định kiến để chinh phục con đường học vấn, thay đổi số phận của chính mình mang tên Đường ngược chiều - Từ bản người Dao đến học bổng Erasmus (năm 2020). Cô được nhiều bạn trẻ biết đến qua tác phẩm đầu tay và được nhiều người gọi với danh xưng "nhân vật truyền cảm hứng".
