Những 'cuốc nổ' ngày càng ít đi, tài xế công nghệ chuyển sang bán trái cây online

"Chẳng lẽ cuộc đời phải dựa mãi trên một cái ứng dụng?"

Anh Lê Văn Thông (34 tuổi, ngụ ở 1645 Huỳnh Tấn Phát, P.Phú Thuận, TP.HCM; trước đây là P.Phú Mỹ, Q.7, TP.HCM), cho biết công việc chính là tài xế công nghệ. Theo anh Thông, thời gian qua, đơn hàng không như kỳ vọng. Những tiếng chuông "cuốc nổ" (có khách) ngày càng ít đi. "Càng ngày đơn càng ít. Có khi bật app cả buổi chỉ nhận được vài cuốc, không đủ đổ xăng", anh Thông nói.

Sau gần một năm mưu sinh kiếm sống trong trạng thái phải chờ đợi liên tục, anh Thông quyết định thay đổi: chỉ chạy xe buổi sáng, còn lại dành thời gian để bán trái cây online từ hàng lấy sỉ ở chợ đầu mối. "Tôi không bỏ công việc tài xế xe ôm nghệ. Chỉ là không để nó "chôn chặt" mình nữa", anh Thông chia sẻ.

ẢNH: THANH NAM

Giống anh Thông, nhiều tài xế xe ôm công nghệ trẻ đang chuyển dần sang tư duy "đa nguồn thu". Người thì tranh thủ livestream bán hàng, người thì học thêm nghề tay trái. Họ không chờ đơn nữa…

"Kỳ vọng đủ sống từ công việc tài xế công nghệ không như là mơ, nên tôi và nhiều đồng nghiệp khác phải tự đặt lại đường đi", anh Tạ Công Lâm Quốc Phong (32 tuổi, ngụ ở 107/15/2 Nam Cao, P.Tăng Nhơn Phú, TP.HCM; trước đây là P.Tân Phú, TP.Thủ Đức, TP.HCM) cho hay.

Anh Phong kể trước đây mỗi ngày bật app từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối. "Thực ra chỉ chạy được khoảng 5 - 6 đơn mỗi ngày thôi. Thời gian còn lại là ngồi đợi", anh kể. Không muốn bị thời gian rơi vào vô nghĩa, anh quyết định tận dụng để học.

Anh Phong tải một ứng dụng dạy lập trình căn bản, tranh thủ học mỗi khi rảnh. "Lúc đợi đơn thì ngồi học. Khi chạy xe thì nghe podcast hoặc bài giảng qua tai nghe. Có hôm bật app 4 tiếng mới có đơn, học được hẳn một chương", anh Phong nói.

Theo anh Phong, mục tiêu đề ra là 6 tháng tới sẽ thi được chứng chỉ nghề, rồi tìm một công việc khác ổn định hơn. "Tôi không định chạy xe mãi. Nhưng tôi cũng không đợi ai tới cứu mình. Cứ học trước để tự cứu bản thân", anh Phong tâm sự.

Không phải ai cũng đủ điều kiện để lập tức đổi nghề. Nhưng không ít tài xế công nghệ đã tìm thấy lối ra bằng những cách nhỏ. Như từ việc thay đổi nhịp sống cho đến kết nối với những người cùng cảnh ngộ.

Thay vì nuối tiếc, hãy tự thay đổi

Đỗ Thế Anh (27 tuổi, ngụ ở 751 Tạ Quang Bửu, P.Chánh Hưng, TP.HCM; trước đây là P.4, Q.8, TP.HCM), cho biết có nhóm Zalo với khoảng hơn 150 thành viên đang hoạt động. "Ban đầu chỉ là một nhóm Zalo để các thành viên là shipper (người giao hàng), tài xế công nghệ báo nhau khi có tai nạn, mất hàng, kinh nghiệm vận đơn. Sau dần, nhóm chia sẻ đơn dư, góp quỹ sửa xe. Có những lúc ế khách, được người trong nhóm chuyển đơn lại thì như bắt được vàng. Cảm giác không bị bỏ lại", Anh kể.

Cùng suy nghĩ không thể sống cậy nhờ mãi trên một ứng dụng, có tài xế công nghệ quyết định giảm giờ chạy để học nghề. Nguyễn Tiến Đạt (21 tuổi, ngụ ở 178 đường số 28, P.An Nhơn, TP.HCM; trước đây là P.6, Q.Gò Vấp, TP.HCM) đã giảm thời gian chạy xe, thay vì bật app 16 tiếng/ngày, chỉ còn tìm khách 8 tiếng/ngày. "Thời gian còn lại, tôi đi học nghề sửa xe, để sau này có thể mở tiệm", Đạt nói.

ẢNH: THANH NAM

Theo thạc sĩ xã hội học Đỗ Minh Sơn, Trường ĐH Bình Dương, trạng thái "treo" ở những người làm nghề tự do, nhất là shipper, tài xế công nghệ không chỉ là sự trì trệ kinh tế mà còn là một dạng stress âm thầm, kéo dài. "Nếu không có chuyển động thay đổi, rất dễ dẫn đến chán nản, mất phương hướng, thậm chí suy nhược tâm lý", ông Sơn nói.

Ông Sơn nhìn nhận, cách mà những tài xế công nghệ tự thay đổi bằng cách học nghề, tìm công việc khác làm song song… là những biểu hiện đáng khích lệ. "Đây là mô hình hồi phục từ bên trong, không cần chờ đến sự can thiệp từ bên ngoài. Tuy đơn giản, nhưng bền vững", ông Sơn nhận định.

Cũng theo ông Sơn, thay vì nuối tiếc thu nhập đỉnh điểm từng đạt được khi làm tài xế công nghệ, thì những người trẻ làm nghề này cần chấp nhận điều chỉnh kỳ vọng và học thêm kỹ năng, dù chỉ 15 – 30 phút mỗi ngày.

"Khi "nghề chính" (tài xế công nghệ) không còn nuôi nổi thì học cách đa nguồn thu bằng nhiều công việc khác. Ngoài ra, không cần phải lập tức đổi nghề hay bỏ việc. Nhưng cần làm gì đó khiến mỗi ngày không trôi qua vô ích. Ai cũng có thể bắt đầu từ một hành động nhỏ, như học một kỹ năng mới, tìm một nhóm bạn đồng hành, thay đổi nhịp sống…. thì có thể thoát khỏi sự trì trệ bằng chính sức mình, cũng như có thể chủ động cho tương lai sau này", ông Sơn nói thêm.