Ngành học này hàng năm vẫn đang thiếu hụt hàng nghìn nhân sự mặc dù mức thu nhập thuộc top cao.
Ngành học quan trọng
Trước sự gia tăng đáng kể của các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế, nhu cầu về nhân sự chuyên trách biên phiên dịch ngày càng tăng cao. Mặc dù lĩnh vực này không còn mới mẻ, thị trường vẫn đang gặp phải tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực có khả năng đảm nhận các công việc này hàng năm, đặc biệt là trong các hoạt động như hội nghị, buổi đàm phán kinh doanh, v.v. Theo các chuyên gia, nguyên nhân của tình trạng này chủ yếu là do nhu cầu về chất lượng của các phiên dịch viên ngày càng cao, trong khi lực lượng lao động hiện tại chưa đủ để đáp ứng.
Phiên dịch là quá trình chuyển đổi văn bản hoặc thông tin từ một ngôn ngữ sang ngôn ngữ khác, vẫn giữ nguyên ý nghĩa ban đầu. Những người làm công việc này được gọi là phiên dịch viên. Vì tính chất công việc liên quan đến việc truyền tải thông tin qua nhiều loại ngôn ngữ khác nhau, yêu cầu nhân sự ngành này phải có trình độ chuyên môn.
Để thành công trong nghề phiên dịch, các chuyên viên cần có bằng cấp và chứng chỉ phù hợp với ngôn ngữ mà họ chọn làm việc. Ví dụ, để dịch tiếng Anh, cần có các chứng chỉ như IELTS, TOEIC hoặc TOEFL; tiếng Trung cần có bằng HSK, TOCFL; tiếng Hàn cần có TOPIK, KLAT hoặc KLPT. Ngoài ra, một phiên dịch viên giỏi không chỉ là thành thạo về ngôn ngữ mà còn cần có các kỹ năng mềm quan trọng như kỹ năng giao tiếp, đàm phán và khả năng xây dựng mối quan hệ.
Để trở thành một phiên dịch viên chất lượng, người học cần phải có những kiến thức và kỹ năng nhất định. Đầu tiên, họ cần am hiểu sâu sắc về ngôn ngữ mục tiêu và ngôn ngữ nguồn, đồng thời cũng phải thành thạo các thuật ngữ chuyên ngành của các lĩnh vực khác nhau như kinh tế, pháp luật, y tế, v.v. Kiến thức vững về văn hóa, lịch sử và xã hội của cả hai nền văn hóa cũng là điều cần thiết để có thể hiểu và dịch đúng bản chất của các thông điệp trong môi trường đa văn hóa.
Bên cạnh đó, kỹ năng nghe và nói tốt là yếu tố không thể thiếu, bởi vì phiên dịch viên phải có khả năng lắng nghe và diễn đạt một cách chính xác, tự nhiên trong cả hai ngôn ngữ. Tư duy nhanh nhạy, khả năng làm việc dưới áp lực cao và giải quyết vấn đề cũng là những kỹ năng mà họ cần phải phát triển.
Tóm lại, để trở thành một phiên dịch viên chất lượng, người học cần có nền tảng kiến thức vững vàng, kỹ năng giao tiếp tốt và khả năng làm việc hiệu quả dưới áp lực cao. Những yếu tố này sẽ giúp họ nắm bắt được bản chất của công việc và đáp ứng được những yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường.
Hiện nay, tại Việt Nam, số lượng trường đại học và cao đẳng đào tạo chuyên ngành phiên dịch viên là rất ít. Tuy nhiên, người học có thể tham gia vào các nhóm ngành đào tạo liên quan đến ngoại ngữ và sau đó có thể lựa chọn các học phần về Biên - Phiên dịch trong chương trình học.
Các trường đại học nổi tiếng về đào tạo ngành học này bao gồm Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Hà Nội. Những trường này đều cung cấp chương trình đào tạo đa dạng các ngôn ngữ như tiếng Anh, tiếng Nhật, tiếng Trung, tiếng Hàn, tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha và tiếng Ấn Độ.
Cơ hội việc làm rộng mở, mức thu nhập cao
Các chuyên gia nhận định rằng thị trường Việt Nam đang có nhu cầu rất lớn đối với nguồn nhân sự trong lĩnh vực phiên dịch ngoại ngữ, đặc biệt là những người được đào tạo chuẩn mực, có kỹ năng và chuyên môn xuất sắc. Điều này còn được nhấn mạnh bởi sự gia tăng đáng kể trong cơ hội việc làm cho các phiên dịch viên, trong bối cảnh đầu tư và thương mại toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ. Báo cáo từ Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TPHCM cho biết rằng, từ năm 2017 đến 2025, mỗi năm thị trường cần thêm khoảng 1.000 biên phiên dịch.
Nhân sự trong ngành phiên dịch có thể làm việc tại các tổ chức quốc tế lớn, các công ty đa quốc gia, ngành du lịch, Bộ Ngoại giao, các tòa soạn báo, đài phát thanh, truyền hình. Hơn nữa, không chỉ có thể làm việc trong nước, mà nhân sự trong ngành này còn có cơ hội phát triển tại các doanh nghiệp đa quốc gia với mức lương "khủng".
Với tiềm năng phát triển và tầm quan trọng của nghề phiên dịch, thu nhập của nhân sự trong ngành này được xem là ổn định và cao hơn so với nhiều ngành khác. Các số liệu thống kê cho thấy mức lương trung bình cho các phiên dịch viên dao động từ 10 đến 15 triệu đồng mỗi tháng. Ngay cả những người mới bắt đầu công việc cũng có thể nhận được mức lương khoảng từ 8 đến 10 triệu đồng.
Đặc biệt, đối với những phiên dịch viên tham gia trong các sự kiện, hội nghị cấp cao, thu nhập có thể rất hấp dẫn, từ khoảng 60 đến 300 USD mỗi ngày, tùy thuộc vào cấp độ và loại hình dịch vụ phiên dịch từ cơ bản đến cao cấp.
