Giun đất (hay còn gọi là trùn đất) sống ở những khu vực đất ẩm ướt, thường là đồng ruộng, nương rẫy hoặc những khu vực hoang sơ. Giun đất ăn mùn hữu cơ, có tác động làm đất tơi xốp, tăng độ màu mỡ, phì nhiêu cho đất canh tác. Ngoài ra, giun đất nằm trong chuỗi thức ăn của gia súc, gia cầm.
Thời gian gần đây, nạn kích điện bắt giun đất xuất hiện tràn lan khắp các vùng nông thôn phía Bắc, trở thành vấn nạn mà các nhà vườn, người nông dân bất an, cầu cứu chính quyền. Nguyên nhân được biết đến là do nhu cầu thu mua giun đất sấy khô số lượng lớn đến từ các thương lái Trung Quốc.
Theo đông y, giun đất sấy khô còn gọi là địa long, được xem là dược liệu quý để chế biến các bài thuốc chữa bệnh. Giun đất sấy khô có công dụng trị sốt cao bất tỉnh, đau khớp, chân tay tê dại, bán thân tất toại, trúng phong ho suyễn do phế nhiệt, cao huyết áp...
Giá của giun đất tươi được bán 70.000-80.000 đồng/kg. Sau khi mang về sơ chế loại bỏ phần ruột trong và đem đi sấy khô thì có thể bán từ 1-1,2 triệu đồng/kg, có nơi bán 1,5 triệu đồng/kg. Tại một chợ online ghi nhận có gần 2 vạn thành viên tham gia mua bán giun đất tươi và giun đất sấy khô với số lượng khổng lồ. Mỗi lần giao hàng có thể dao động từ vài cân đến hàng chục cân, thậm chí là hàng tạ.
Hiện nay, nhiều vùng nông thôn ở Trung Quốc phản đối nạn kích điện giun đất để bán lấy tiền. Trước kia, nhiều người không cho rằng việc bắt giun đất sẽ gây hậu quả lớn. Tuy nhiên thời gian gần đây, nạn kích điện giun đất gia tăng mà dấy lên lo ngại về việc nhiều ruộng đồng ở các vùng quê không còn giun đất sẽ gây hại đến chất lượng đất trồng, đất đai không còn phì nhiêu, tơi xốp làm ảnh hưởng đến chất lượng nông sản.
Theo các chuyên gia nông nghiệp, trong thổ nhưỡng, mỗi loại động - thực vật, vi sinh vật đều là một quần thể không thể tách rời. Giun đất cũng có vai trò quan trọng trong quần thể đó. Số lượng giun đất gia tăng cho thấy chỉ số an toàn lương thực được đảm bảo. Từ năm 2022, Bộ Nông nghiệp Trung Quốc đã tiến hành "chỉnh đốn đồng ruộng, rừng cây, hồ nước, thảo nguyên và khu bảo tồn tự nhiên", khẳng định hành vi kích điện và mua bán giun đất là bất hợp pháp.
Đối với Việt Nam, giun đất không phải động vật quý hiếm. Nếu thị trường yêu cầu thì có thể triển khai dự án nhân nuôi quy mô lớn. Đây sẽ là hướng phát triển kinh tế mới, đa dạng giá trị sản phẩm từ đất, đồng thời ngăn chặn hành vi kích điện tận diệt giun đất gây ảnh hưởng đến môi trường đất và trồng trọt.
