Nghỉ hè giáo viên, hiệu trưởng, hiệu phó, làm gì? “Lãi” hơn các ngành khác 2 tháng?

Kết thúc một năm học đầy vất vả với công việc chuyên môn, các thầy cô giáo sẽ có 2 tháng nghỉ hè trọn vẹn. Nhiều giáo viên, các thầy cô thường hay đùa với nhau rằng nghề của mình "có lãi" hơn so với các ngành nghề khác vì được nghỉ hè tới 2 tháng. Trong khoảng thời gian này, họ sẽ làm gì nhỉ?

Theo quy định của bộ Giáo dục và đào tạo, thời gian nghỉ hè của giáo viên làm việc trong khối công lập nói chung, thay cho nghỉ phép hàng năm là hai tháng, được hưởng nguyên lương và các phụ cấp. Tuy nhiên, trên thực tế, đã từ lâu rất ít thầy cô giáo được hưởng trọn mùa hè.

Thông thường học sinh sẽ nghỉ trọn hết tháng sáu, sau đó phần lớn các trường phổ thông sẽ mở cửa đón học sinh bước vào... học kỳ hè. Mặc dù ngành giáo dục có quy định các trường không ép học sinh học hè dù bất cứ lý do gì và tuyệt đối không dạy thêm trước chương trình, nhưng hiện nay đa số các trường đều có tổ chức dạy hè, với lý do đáp ứng nhu cầu... phụ huynh. Bên cạnh đó, một bộ phận giáo viên cũng tranh thủ mở lớp kèm riêng học sinh trong hè để giúp phụ huynh quản lý các em và giúp "làm quen với chương trình học năm sau", cũng như để cải thiện thu nhập.

Hè của giáo viên các trường trung học phổ thông lại hoàn toàn khác. Giáo viên của một trường THPT ở TP.HCM cho biết trong suốt gần 20 năm làm nghề chưa biết như thế nào là... nghỉ hè. Sau kết thúc năm học là tổng kết công đoàn, từ 31/5 - 4/6 làm hội đồng thi tốt nghiệp, rồi chấm thi, sau đó gác thi tuyển sinh lớp 10, lại chấm thi; tham gia coi thi đại học - cao đẳng đợt 1, 2, 3, tiếp tục chấm thi.

Song song với các kỳ thi là ôn tập (thực chất dạy học kỳ hè), cho đến đầu tháng tám là chuẩn bị công tác nhập học, 15/8 nhập học chính thức và 5/9 khai trường. Hàng chục năm qua với nhiều giáo viên mọi thứ cứ quay như cái vòng quay bất tận. Thậm chí nhiều giáo viên tự hỏi: "Ai đó phân bì rằng thầy cô ăn lương cả năm mà làm việc có 9 tháng. Làm gì có nghỉ hè nhỉ?"

Dẫn tin từ Tạp Chí Giáo dục Việt Nam, Giáo viên bậc trung học phổ thông phải làm quá nhiều công việc trong hè nên họ không còn thời gian nghỉ ngơi theo quy định của pháp luật.

Thứ nhất, theo khung kế hoạch thời gian năm học thì khoảng 25/5 hàng năm là giáo viên các bậc học được nghỉ hè. Tuy vậy, với giáo viên bậc trung học phổ thông, sau ngày 25/5 là thầy cô phải dạy ôn tập cho học sinh thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Ví dụ, năm học 2023-2024, thời gian dạy ôn thi là 4 tuần, từ cuối tháng Năm đến hết tuần thứ 3 của tháng Sáu.

Trường nào thoả thuận được mức học phí với phụ huynh thì giáo viên có thêm một chút thù lao. Ngược lại, nếu phụ huynh không đóng tiền học phí thì thầy cô giáo cũng vì tình thương, trách nhiệm mà dạy cho các em, có thể dạy trực tiếp hay trực tuyến.

Thứ hai, trong thời gian hè, nếu giáo viên nào không dạy ôn thi tốt nghiệp trung học phổ thông thì cũng có nghĩa vụ dạy ôn tập cho những học sinh kiểm tra lại. Cùng với đó, giáo viên phải ra đề, chấm bài, vô điểm học bạ đối với những em kiểm tra lại.

Bên cạnh đó, nếu học sinh lớp 10 có nhu cầu chuyển đổi môn/tổ hợp môn thì giáo viên bộ môn gần như phải dạy xuyên hè theo sự điều động của hiệu trưởng. Giáo viên sau khi dạy hết chương trình thì phải ra đề kiểm tra, chấm bài kiểm tra, vô điểm, gửi thông báo điểm cho học sinh, phụ huynh - không khác gì các công việc trong năm học.

Ngoài ra, có trường vì "bệnh thành tích" nên hiệu trưởng động viên giáo viên dạy luyện thi đội tuyển học sinh giỏi từ 2-3 buổi/tuần. Giáo viên dạy học sinh giỏi cũng chỉ vì công việc chung, còn thù lao nhận được cũng chẳng bao nhiêu vì ngân sách nhà trường có hạn.

Giáo viên ở Thành phố Hồ Chí Minh nếu làm một số nhiệm vụ trong hè, ví dụ dạy học sinh kiểm tra lại, dạy học sinh giỏi thì... được tính thêm ngày công để nhận thu nhập tăng thêm theo quy định của Hội đồng Nhân dân Thành phố. Còn giáo viên ở các tỉnh, thành khác không có thêm khoản thu nhập tăng thêm. Vì làm các nhiệm vụ này nên thầy cô không còn nhiều thời gian để nghỉ ngơi, đi du lịch hay về thăm quê.

Thứ ba, vào thời điểm đầu tháng 6, giáo viên bậc trung học phổ thông làm nhiệm tuyển sinh 10. Cụ thể là các công việc coi thi, chấm thi, làm phách, vô điểm... Đối với môn thi tự luận như Toán, Ngữ văn, giáo viên thường chấm thi trong vòng 1 tuần, còn môn Ngoại ngữ cũng mất vài ba ngày - như vậy là hết nửa tháng 6.

Tiếp đến, cuối tháng 6, giáo viên lại làm nhiệm vụ coi thi, chấm thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Công việc của kì thi này cũng tương tự kì thi tuyển sinh 10, phải đến khoảng sau 10/7 mới hoàn thành các khâu. Liên quan đến việc coi thi, chấm thi, mỗi tỉnh chi trả thù lao một kiểu - tuỳ theo ngân sách địa phương - khiến rất nhiều giáo viên so sánh, kể cả tâm tư.

Ví dụ, giáo viên ở Thành phố Hồ Chí Minh coi thi 1 ngày được khoảng 900.000 đồng, trong khi đó giáo viên ở tỉnh khác chỉ được vài trăm nghìn đồng/ngày. Giáo viên ở Thành phố Hồ Chí Minh chấm thi 1 ngày được 1.200.000 đồng, còn các tỉnh khác được nhận khoảng hơn 1/3 mức này. Công việc coi thi, chấm thi rất vất vả, chịu nhiều áp lực, sai sót có thể bị kỉ luật nhưng giáo viên nhiều tỉnh, thành nhận thù lao chưa tương xứng với công sức mà thầy cô bỏ ra.

Thứ tư, nửa sau tháng Bảy là giáo viên tiếp tục làm hàng loạt các công việc như: tập huấn các module Chương trình giáo dục phổ thông 2018; học thay sách giáo khoa; tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ; tập huấn phòng cháy chữa cháy; học chính trị...Những công việc này kéo dài đến khoảng nửa đầu tháng 8. Đến nửa sau tháng Tám trở đi là giáo viên phải tất bật soạn giáo án, đề cương và các công việc về chuyên môn, nghiệp vụ.