Theo quy định mới nhất của Bộ Thông tin và Truyền thông đưa ra trong dự thảo nghị định thay thế Nghị định số 72/2013/NĐ- CP về việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng và Nghị định 27/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2013/NĐ-CP, việc xác thực tài khoản người dùng mạng xã hội bằng số điện thoại là điều cần thiết.
Mạng xã hội phải được kiểm soát
Trong buổi họp báo thường kỳ gần đây, bà Nguyễn Thị Thanh Huyền - Phó Cục trưởng của Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử thuộc Bộ TT&TT đã thông tin rằng việc bổ sung các quy định cụ thể về xác thực người dùng trên mạng xã hội là một yếu tố cần thiết. Bà cho biết rằng tình trạng tội phạm lừa đảo trên không gian mạng đang có xu hướng gia tăng và việc xác thực người dùng có thể giúp cơ quan chức năng dễ dàng giám sát, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm.
Mặc dù việc quy định xác thực tài khoản người dùng mạng xã hội thông qua số điện thoại đã nhận được sự đồng tình của người dân, tuy nhiên, nhiều người bày tỏ mối lo ngại về khả năng tiềm ẩn của việc lộ thông tin cá nhân và tính khả thi trong thực tế áp dụng.
Chị Nguyễn Hương Giang - người cư trú tại quận Hai Bà Trưng đã đưa ra quan điểm: "Việc xác thực tài khoản mạng xã hội tương đương với việc gặp mặt trực tiếp để trò chuyện. Điều này có thể thúc đẩy mỗi người cân nhắc thận trọng hơn khi thể hiện ý kiến. Điều này có thể ngăn chặn những tương tác bất cẩn với hậu quả không mong muốn. Chúng ta cần quản lý mạng xã hội, tránh tình trạng hỗn loạn như một chợ đông đúc, nơi các tài khoản của những người nổi tiếng được lợi dụng để quảng cáo các sản phẩm không đáng tin cậy, thúc đẩy đầu tư vào những hình thức lừa đảo...".
Tuy nhiên, cũng có ý kiến phản đối việc áp dụng việc định danh thông qua số điện thoại, đặc biệt đối với những người đã tham gia mạng xã hội từ trước.
"Với việc đa phần người dùng mạng xã hội thuộc các doanh nghiệp quốc tế, việc quản lý dữ liệu của họ trở nên phức tạp. Điều này đặt ra thách thức về việc bảo vệ thông tin cá nhân. Nếu yêu cầu xác thực thông qua số điện thoại áp dụng cho tất cả mạng xã hội, kể cả những nền tảng như webtretho... mà nhiều người chỉ tham gia với mục đích tham khảo và tìm hiểu, thì đây là một vấn đề không đảm bảo an toàn. Trong nhiều trường hợp, thông tin cá nhân đã bị tiết lộ, thậm chí không rõ nguồn gốc. Tuy nhiên, người dân khó có khả năng tìm kiếm đối tượng gây hại để bảo vệ quyền và lợi ích của mình", anh Tôn Hoàng - một chuyên viên quản trị mạng tại một công ty thắc mắc.
Phân cấp mạng xã hội phải bắt buộc định danh
Các chuyên gia cho biết Việt Nam đang xây dựng hệ thống dữ liệu dân cư quốc gia và thực hiện xác thực định danh điện tử. Kết hợp dữ liệu này với thông tin người dùng trên mạng xã hội sẽ liên kết hành vi người dùng với trách nhiệm pháp lý. Khi đó, tình hình tiêu cực và hoạt động tội phạm có thể được giảm bớt, tạo nên một môi trường trực tuyến lành mạnh và văn minh.
Tuy nhiên, việc quy định này gặp nhiều thách thức về kỹ thuật và tính thực thi. Ông Nguyễn Quang Đồng - nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu chính sách và Phát triển truyền thông (IPS) đã đánh giá rằng việc định danh cá nhân trên mạng xã hội sẽ mang lại lợi ích lớn nhất khi giải quyết các vấn đề về khiếu nại và tranh chấp, từ đó xác định rõ người tham gia để tiến hành xử lý. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng cần phải phân chia mạng xã hội và tập trung vào những nền tảng có số lượng người dùng lớn, điều này sẽ thực tế hơn.
"Những mạng xã hội lớn như Facebook, Zalo, Instagram... đã áp dụng việc định danh người dùng thông qua số điện thoại. Khi quy định này có hiệu lực, việc chia sẻ và liên kết dữ liệu sẽ đạt được như thế nào, đặc biệt khi những mạng này thuộc về các công ty đa quốc gia và không có trụ sở tại Việt Nam. Đối với các mạng xã hội nhỏ hơn, có ít người dùng, việc kiểm soát định danh có thể không có nhiều giá trị, thậm chí có thể mang theo rủi ro về việc lộ thông tin cá nhân", ông Đồng đã trình bày ý kiến.
Theo đánh giá của ông Nguyễn Quang Đồng, các doanh nghiệp và công ty quản lý các mạng xã hội tại Việt Nam hiện vẫn chưa có khả năng quản lý và bảo vệ dữ liệu thông tin một cách tương xứng. Mặc dù đã có khung pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân và an toàn mạng, nhưng việc thực thi còn đương đầu với nhiều khó khăn.
