Các cuộc thi nhan sắc ngày càng tổ chức tràn lan, thiếu kiểm soát chất lượng thí sinh, khiến công chúng dần quay lưng. Vương miện giờ đây không còn là biểu tượng danh giá đại diện cho nhan sắc và trí tuệ, mà dần trở thành một món trang sức hào nhoáng mất đi sức nặng vốn có.
Từng là sự kiện được công chúng háo hức chờ đợi, các cuộc thi nhan sắc giờ đây dần mất đi sức hút khi tổ chức tràn lan mà không kiểm soát chặt chẽ chất lượng thí sinh. Đếm sơ sơ từ giờ đến cuối năm, showbiz Việt sẽ có thêm hơn 10 người đẹp đăng quang, nhiều thí sinh không ngại thi hết cuộc này đến cuộc khác. Không chỉ Việt Nam, ngay cả những cường quốc sắc đẹp như Ấn Độ, Venezuela – nơi từng sở hữu hàng loạt vương miện danh giá – cũng đang dần thờ ơ với những đấu trường nhan sắc. Liệu các cuộc thi hoa hậu có còn giữ được giá trị hay đã trở thành một sân chơi thương mại hóa?
Quá nhiều cuộc thi làm bão hòa và giảm chất lượng
Vào khoảng những năm ở thập niên 2000s, 2010s thì nhắc đến hoa hậu, khán giả Việt Nam sẽ nhớ tới ngay các cuộc thi như Hoa hậu Việt Nam, Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam hay Hoa hậu Phụ nữ Việt Nam qua ảnh. Số lượng các cuộc thi ít giúp khán giả dễ dàng “nhớ mặt điểm tên” các người đẹp và danh hiệu hoa hậu, á hậu mà họ đạt được cũng có sức nặng hơn trong mắt công chúng.
Việc có quá nhiều cuộc thi hoa hậu như hiện nay với hơn 20 cuộc thi mới tại Việt Nam kể từ năm 2020 và hàng chục cuộc thi mới thành lập khác trên thế giới đã khiến thị trường hoa hậu trở nên bão hòa, từ đó khiến danh xưng này trở nên ít cao quý và giá trị hơn. Không chỉ vậy mà việc có quá nhiều cuộc thi hoa hậu cũng phần nào làm giảm đi chất lượng của các cuộc thi lẫn những người chiến thắng. Mỗi năm có quá nhiều cuộc thi đã làm cho hoa hậu bị mất đi tính biểu tượng và mất dần sự quan tâm của công chúng.
Những lùm xùm xung quanh gây tranh cãi
Hình tượng hoa hậu từ trước đến nay luôn là một hình tượng gần như hoàn hảo trong mắt công chúng với sự xinh đẹp, trí tuệ và cách cư xử đúng mực. Thế nhưng những lùm xùm từ phía cuộc thi cho đến các thí sinh hay cả những cá nhân đạt danh hiệu cao đã khiến cho người hâm mộ ngán ngẩm và thiện cảm dành cho cuộc thi sắc đẹp giảm dần đều.
Một trong những vụ lùm xùm lớn nhất của giới hoa hậu ở Việt Nam phải kể đến loạt phát ngôn gây tranh cãi của Huỳnh Trần Ý Nhi - Hoa hậu Thế giới Việt Nam 2023 khiến cô nhận phải làn sóng phẫn nộ lớn từ đông đảo công chúng và phải tạm ở ẩn một thời gian bằng cách qua Australia du học. Hay như Á hậu Nguyễn Huỳnh Kim Duyên cũng khiến khán giả ngán ngẩm khi trả lời sai kiến thức về nhân vật hoạt hình của Disney tại Miss Supranational 2022 và khả năng phát âm tiếng Anh lỗi trầm trọng khi làm giám khảo Miss Cosmo 2024.
Các cuộc thi sắc đẹp quốc tế đình đám như Miss Universe 2024 cũng khiến ngay cả khán giả trung thành của họ thất vọng với loạt tranh cãi trong suốt quá trình diễn ra cuộc thi. Từ nghi vấn xô xát giữa đại diện Panama và Dominican Republic khiến hoa hậu Panama bị truất quyền tham gia, các hoạt động trong cuộc thi nghèo nàn cho tới những nghi vấn về việc một số quốc gia được thiên vị bởi ban tổ chức. Thậm chí sau khi kết thúc, một số thí sinh còn lên tiếng tố cáo tổ chức Miss Universe 2024 khi họ không mang lại cho các thí sinh những sự đối xử cơ bản trong thời gian thi thố. Những tranh cãi hay lùm xùm như vậy khiến cho ngay cả người hâm mộ trung thành của các cuộc thi sắc đẹp cũng phải lắc đầu ngao ngán và chán chường.
Thiếu sự đổi mới trong cách tổ chức
Trong khi công chúng đang ngày càng có nhiều sự lựa chọn về hình thức giải trí mới lạ và hấp dẫn hơn thì công thức của các cuộc thi sắc đẹp dường như vẫn lặp đi lặp lại trong bao năm qua. Quanh đi quẩn lại cũng chỉ có một vài phần thi phụ như tài năng, trình diễn áo tắm, phỏng vấn kín rồi đến đêm chung kết thì có thêm phần giới thiệu trong trang phục dân tộc, trình diễn dạ hội, ứng xử và công bố người chiến thắng. Những công thức tổ chức này thậm chí còn có sự tương đồng giữa các cuộc thi với nhau khiến khán giả không chỉ cảm thấy nhàm chán mà còn khó phân biệt được cuộc thi nào là cuộc thi nào.
Cách dàn dựng sân khấu, ánh sáng, âm nhạc của các cuộc thi sắc đẹp cũng đang dần bị thiếu đi yếu tố kịch tính và bất ngờ cho người xem. Miss Universe hay Miss Grand International dù được khen ngợi nhiều về cách tổ chức chung kết, nhưng nếu để so sánh với một sự kiện chỉ mang tính khu vực như cuộc thi âm nhạc Eurovision Song Contest thì rõ ràng họ còn quá nhiều thứ phải học hỏi và cải thiện.
Thêm một yếu tố nữa là các cuộc thi sắc đẹp vài năm trở lại đây đã không còn xuất hiện các màn thể hiện đỉnh cao, mang giá trị thời gian và khiến người xem nhớ ra ngay lập tức như xưa nữa. Đã lâu lắm rồi, khán giả đã không được chứng kiến một màn trình diễn áo tắm nào hoàn hảo như của Oxana Fedorova ở Miss Universe 2002 hay câu trả lời ứng xử đầy thông minh và tinh tế của Dayana Mendoza tại Miss Universe 2008, khi được hỏi về việc cuộc sống của ai dễ dàng hơn giữa đàn ông và phụ nữ. Sự thiếu đổi mới trong bất kỳ lĩnh vực gì đều sẽ là một điều tiêu cực và tiếc thay các cuộc thi sắc đẹp đang vướng phải điều đó nhưng chưa tìm được cách khắc phục.
Xã hội thay đổi chuẩn mực về vẻ đẹp và giá trị bản thân
Vẻ đẹp hoàn hảo với gương mặt không tì vết hay thân hình với ba vòng cùng chỉ số 90-60-90 mà các cuộc thi sắc đẹp xây dựng trong hàng thập niên đã không còn là thứ mà xã hội theo đuổi. Thậm chí nó còn bị xem là rập khuôn và là một sự theo đuổi vẻ đẹp độc hại, có thể ảnh hưởng xấu đến suy nghĩ cũng như nhận thức của các cô gái trẻ trên toàn thế giới. Tính cá nhân, vẻ đẹp đa dạng và sự tự tin về giá trị bản thân của xã hội ngày nay được mọi người đánh giá cao hơn là những tiêu chuẩn mang tính đóng khung phụ nữ của các cuộc thi sắc đẹp trên toàn thế giới.
Xã hội ngày nay còn đánh giá cao vẻ đẹp trí tuệ và tâm hồn hơn chỉ là vẻ đẹp bên ngoài - thứ mà các hoa hậu “đập” vào mắt công chúng đầu tiên. Mặc dù đã có cố gắng trong vấn đề này như không còn quá bó buộc vào chiều cao, cân nặng của thí sinh hay chú trọng hơn vào phần phỏng vấn kín và ứng xử, nhưng công chúng vẫn nhận ra được đây chỉ là các giải pháp tạm thời và mang tính bề nổi của những cuộc thi sắc đẹp, chứ không thật sự xuất phát từ mục đích tích cực hay có sự thay đổi triệt để trong nhận thức của các nhà tổ chức.
Truyền thông xã hội làm thay đổi cách “thần tượng hóa” cá nhân
Danh hiệu hoa hậu bị giảm nhiệt còn do cách mà truyền thông xã hội hiện nay đã làm thay đổi cách mà công chúng “thần tượng hóa” một cá nhân nào đó. Thay vì yêu thích hay hâm mộ một hình tượng hoàn hảo không tì vết như cách mà hoa hậu được xây dựng thì mọi người đang có xu hướng có thiện cảm hơn với các cá nhân cá tính, mang màu sắc riêng và có được sự thú vị từ chính con người hay những nội dung mà họ đem đến.
Hoa hậu cũng không còn là “tâm điểm” truyền thông như trước và không thật sự đảm bảo được sự nổi tiếng ổn định lâu dài. Không chỉ bị cạnh tranh bởi ca sĩ, diễn viên mà hoa hậu ngày nay còn phải chịu sự cạnh tranh từ những thần tượng mạng xã hội như beauty blogger, KOL, influencer… Hoa hậu chỉ là một danh xưng nên muốn phát triển sự nghiệp thì họ phải lấn sân sang các lĩnh vực khác, tuy nhiên không phải ai cũng có được sự thành công như những Thanh Hằng, Priyanka Chopra hay Pia Wurtzbach có được.
Vương miện hoa hậu không còn quá quá nhiều giá trị trong thế giới truyền thông mạng xã hội ngày nay mà nó còn cần phải có cá tính, tài năng và sức ảnh hưởng lâu dài. Nếu không thay đổi để thích nghi thì vị thế của hoa hậu và các cuộc thi sắc đẹp sẽ ngày càng mất đi một cách nhanh chóng hơn trong lòng công chúng.
Thoái trào, mất sức hút, không còn được quan tâm nhiều nhưng không đồng nghĩa với việc hoa hậu và các cuộc thi sắc đẹp đã bị mất đi giá trị hoàn toàn. Nếu biết cách thay đổi, thích nghi với xu hướng của truyền thông số và tạo được sức ảnh hưởng hay những giá trị tích cực thì hoa hậu hay các cuộc thi sắc đẹp vẫn sẽ giữ được vị thế cũng như có được giá trị nhất định riêng. Bằng không, có lẽ chỉ ít năm nữa thôi các cuộc thi sắc đẹp sẽ dần dần bị quên lãng và trở nên nhạt nhòa dần ngay cả ở Việt Nam, giống với tình trạng đã và đang xảy ra ở phương Tây hiện nay.
