Khi ăn món chim nướng, thực khách trong phim Muôn Vị Nhân Gian đều phải trùm khăn kín đầu. Đây là sáng tạo của đạo diễn Trần Anh Hùng hay mang ý nghĩa nào khác?
Bộ phim Muôn Vị Nhân Gian của đạo diễn gốc Việt - Trần Anh Hùng nhận được nhiều phản hồi tích cực sau khi công chiếu. Mượn câu chuyện ẩm thực để nói về quan niệm tình yêu vốn không phải chủ đề mới trên thị trường điện ảnh thế giới nhưng để thể hiện một cách sâu sắc và tinh tế nhưng đạo diễn Trần Anh Hùng qua Muôn Vị Nhân Gian thì quả là hiếm gặp!
Nội dung chính của Muôn Vị Nhân Gian xoay quanh tình yêu của ông chủ nhà hàng Dodin Bouffant (Benoit Magimel) và cô đầu bếp Eugénie (Juliette Binoche). Dodin và Eugénie gắn bó bên nhau suốt nhiều năm và xuyên suốt cuộc tình của họ là những món ăn. Ẩm thực với Dodin và Eugénie không chỉ đơn thuần là "thứ bỏ vào miệng" mà còn là những rung cảm nhỏ nhất trong linh hồn.
Khán giả theo dõi Muôn Vị Nhân Gian hẳn sẽ cảm nhận được sự nghiên cứu tỉ mỉ của đạo diễn Trần Anh Hùng về ẩm thực thông qua từng lăng kính máy quay. Những bài học bổ ích, những kiến thức mới về thức ăn cũng được người xem ghi nhận sau khi xem xong bộ phim này.
Một trong những phân cảnh ấn tượng nhất Muôn Vị Nhân Gian không thể không nhắc đến khoảnh khắc những quý tộc Pháp trùm khăn lên đầu để thưởng thức món chim nướng. Phân cảnh này đã tạo nên nhiều cuộc tranh luận trên mạng về nguồn gốc của cách thưởng thức đặc biệt hay đạo diễn có một dụng ý nào khác?
Chim hoạ mi nướng - món ăn sang chảnh dành cho quý tộc Pháp
Ortolan là tên nước ngoài của chim họa mi, một loại chim bề ngoài nhỏ bé, bộ lông xinh đẹp và đặc biệt là tiếng hót rất hay. Mỗi chú chim hoạ mi thường nặng chưa đến một lạng. Chúng sống chủ yếu ở những khu vực ấm áp tại châu Âu như miền Nam nước Pháp, Italia, Tây Ban Nha hoặc Hy Lạp.
Thức ăn chính của chim hoạ mi là côn trùng và các loại ngũ cốc, hạt khô. Vì đặc tính sinh tồn nên chim hoạ mi không dễ săn bắt. Nếu muốn bắt được chúng, người ta phải giăng bẫy ở những nơi mà chim hoạ mi di cư qua.
Từ xa xưa, Hoàng đế La Mã đã bày tỏ sự yêu thích với món ăn chế biến từ chim hoạ mi. Bên cạnh món gan ngỗng béo, chim hoạ mi nướng thường xuất hiện trên bàn tiệc của hoàng đế cũng như giới quý tộc. Một món chim hoạ mi nướng đạt tiêu chuẩn là khi chúng được nướng ở nhiệt độ vừa đủ, trong thời gian quy định để có lớp da vàng bóng và thịt béo mềm.
Các đầu bếp hoàng cung thường chế biến chim hoạ mi cùng với ô liu, hạt dẻ hoặc thưởng thức chung với một loại rượu hảo hạng của nước Pháp. Cách thưởng thức món chim hoạ mi nướng đúng nhất là ăn nguyên con một cách từ từ, nhai cả xương lẫn nội tạng và chỉ bỏ phần mỏ chim. Nguyên nhân do khi ăn, người ta sẽ cảm nhận được sự béo mềm của thịt chim hoà cùng nội tạng và mùi thơm của rượu.
Điều quý nhất của món ăn này không phải nằm ở nguyên vật liệu đắt đỏ mà nằm ở sự công phu trong cách thực hiện. Sau khi chim hoạ mi được bắt về sẽ nhốt trong lồng tối từ 12-28 ngày để mắt chim hoạ mi tự đồng mù loà . Sau đó người ta sẽ cho chúng ăn hạt kê và nho nhiều hơn trước khi mang đi chế biến.
Khoảng 2 ngày trước khi nấu, các đầu bếp sẽ dìm những con chim hoạ mi vào trong thùng rượu để chúng chết tự nhiên. Nguyên nhân do nếu bóp chết thì nội tạng của chim hoạ mi sẽ bị vỡ làm ảnh hưởng đến hương vị món ăn. Ngoài ra nếu nhúng chim hoạ mi vào rượu thì sẽ tăng thêm hương vị lúc chế biến. Những chú chim hoạ mi sẽ được nhổ sạch lông một cách cẩn thận để tránh làm chất béo thoát ra ngoài. Cuối cùng rang khô chim hoạ mi trong khoảng 5-7 phút là hoàn thành món ăn.
Vì sao ăn chim hoạ mi nướng lại phải trùm khăn kín đầu?
Trước khi thưởng thức món chim hoạ mi nướng, các thực khách quý tộc Pháp đều được phát cho một chiếc khăn trùm đầu. Họ sẽ trùm khăn lên đầu và lặng lẽ ăn chim hoạ mi nướng cho đến khi ăn xong mới được tháo khăn xuống.
Theo một số tài liệu ghi chép, lý do người ta phải trùm khăn kín đầu khi ăn chim hoạ mi nướng là để "che mắt Chúa". Thời La Mã, việc ăn những con chim xinh đẹp hay động vật hiền lành, nhỏ bé bị cho là một hành vi man rợ và đầy tội lỗi. Chính vì vậy để Chúa và các vị thần không hay biết thì người ta sẽ tạo nên cách ăn trùm kín đầu.
Tuy nhiên, quan niệm đó sau này bị bác bỏ vì cho rằng không có căn cứ. Nguyên nhân chính người ta trùm kín đầu khi thưởng thức món chim hoạ mi nướng là do giữ lịch sự . Được biết, giới quý tộc luôn xem trọng phong thái và lễ nghi, việc cho cả con chim vào trong miệng để ăn bị xem là bất lịch sự. Chính vì vậy người ta sẽ trùm một chiếc khăn trên đầu để không cho người khác nhìn thấy dáng vẻ thô kệch, kém duyên lúc ăn uống.
Món chim hoạ mi nướng từng nổi tiếng một thời và được mọi người ưa thích, nhất là các gia đình giàu có. Tuy nhiên, điều này dẫn đến hệ luỵ là việc săn bắt chim hoạ mi tràn lan. Từ năm 1997 đến năm 2007, ước tính số lượng chim hoạ mi đã giảm 30% so với ban đầu. Mỗi năm có khoảng 30.000 con chim hoạ mi bị bắt đi chế biến ở khu vực Aquitaine.
Chính vì vậy, chính phủ nước Pháp đã ban hành lệnh cấm săn bắt chim hoạ mi và đưa ra hình phạt nặng nề nếu vi phạm. Mặc dù vậy, vì sự thơm ngon của món ăn này nên "thị trường đen" săn bắt chim hoạ mi vẫn không dừng lại. Trung bình mỗi năm một gia đình ở Landes đều ăn món chim hoạ mi nướng một lần. Họ cho rằng món ăn này giúp làm sống dậy truyền thống và văn hoá ẩm thực thời kỳ La Mã.
