Lý giải về tông màu xanh đậm của bánh chưng, nhìn có vẻ hấp dẫn về mặt thị giác nhưng thực chất lại là kết quả của việc sử dụng phẩm màu, thực hư ra sao?
Mới đây, trên mạng xã hội đã liên tục xuất hiện những topic bàn tán về bánh chưng năm nay. Trong đó, gây chú ý nhất là một tài khoản đăng lên thắc mắc về phần vỏ màu xanh của bánh chưng. Cụ thể, một người đã đăng bài thắc mắc về phần vỏ màu xanh của bánh chưng rằng “Mấy năm nay có mốt làm bánh chưng xanh kiểu này, có ai thích bánh này làm ơn chán nhanh nhé. Chuẩn bị tết mà quảng cáo bánh chân này làm tôi chán bánh chưng luôn".
Dưới phần bình luận nhiều người cho biết chưa từng ăn bánh chưng xanh đậm mà chỉ ăn màu xanh nhạt của lá dong . Bên cạnh đó cũng có ý kiến cho rằng người đăng bài trên đang gây nhầm lẫn về bánh chưng, có gia đình đã ăn bánh chân vỏ màu xanh từ nhiều năm nay.
Trên thực tế, bánh chưng xanh không phải "mốt" hay trào lưu như người này nhận định. Thông thường, chúng ta sẽ quen với bánh chưng truyền thống được gói từ phần gạo nếp trắng muốt, khi luộc lên sẽ có màu xanh ngà của lá dong gói bên ngoài. Chưa kể, bánh cũng thoang thoảng mùi lá dong quyện với nếp. Khi ăn bánh cảm nhận được cái thanh thanh, ngon lớp của gạo, của lá.
Theo như chia sẻ của một gia đình làm bánh chân ở làng nghề Thanh Khúc, Thanh Trì, Hà Nội không khó để phân biệt bánh chưng nhuộm màu hóa học. Theo đó, có màu hóa học vào thì lớp lá dong khi luộc lên sẽ bị nhuộm thành màu xanh ngát sáng bóng không hề bị xuống màu ngà như thường thấy. Chưa hết, bánh chưng trộn phẩm màu khi luộc chính bốc ra sẽ có màu xanh đồng nhất còn bánh chân dùng lá riềng hay lá nếp vẫn sẽ có lốm đốm xanh nhạt vàng không đều màu. Mùi của bánh nhuộm phẩm không thêm mùi lá dong màu tự nhiên sẽ thêm mùi lá riềng nhưng không nồng .
Cách nhận biết bánh chưng nhuộm phẩm màu
Để bánh chưng xanh hơn, người dân vẫn nhuộm gạo nếp bằng cách lấy lá riềng (hoặc lá nếp) rửa sạch, giã nhỏ rồi vắt lấy nước. Tương truyền cách làm này sẽ khiến bánh thơm hơn, xanh tự nhiên từ trong ra ngoài, để nửa tháng cũng không sợ chua . Một số nơi còn dùng cốm, gấc đỏ, nếp cẩm tím, mật ong... để làm các loại bánh chưng ngũ sắc trưng bàn thờ cho đẹp.
Tuy nhiên, nhiều nơi dùng phẩm màu công nghiệp để nhuộm bánh. Ví dụ Amaranth (đỏ), Brilliant blue (xanh), Sunset yellow (vàng cam), Tartazine (vàng chanh)... Phẩm cho màu đẹp như ý, giá thành rẻ, không bay màu trong quá trình chế biến, lại lâu hỏng. Tuy nhiên, lạm dụng phẩm màu công nghiệp hoặc dùng phẩm màu không rõ xuất xứ dễ gây ngộ độc, ung thư, độc hại cho sức khỏe con người.
Không khó để phân biệt bánh chưng nhuộm màu hóa học. Màu hóa học khiến lớp lá dong trở nên xanh ngắt, sáng bóng, đều màu, cũng không bị xuống màu. Nếu trộn phẩm màu vào gạo nếp, vỏ bánh sẽ sẫm màu và đồng nhất. Đặc biệt, bánh nhuộm phẩm ngửi không thơm mùi lá dong, lá riềng đặc trưng. Còn bánh chưng nhuộm lá riềng tự nhiên, có những hạt gạo lốm đốm xanh nhạt, xanh vàng, không đều màu, thơm mùi lá riềng nhưng không nồng
