Mâm trái cây Ngũ Quả là một trong những truyền thống của gia đình Việt trong ngày Tết Cổ truyền. Việc chuẩn bị một mâm Ngũ Qủa đầy đặn, đẹp mắt và ý nghĩa để bày lên bàn thờ gia tiên trong dịp Tết đến Xuân về là vô cũng quan trọng, bởi lẽ người Việt tin rằng – trái cây tươi trên bàn thờ mang theo cầu mong và sự ước nguyện bình an, sung túc của gia đình trong một cả năm mới.
Theo truyền thống, mâm trái cây ngày Tết nên có 5 món khác nhau, tượng trưng cho 5 hành Kim – Thủy – Mộc – Hỏa – Thổ và cũng là 5 ước nguyện về Phúc – Lộc – Thọ - Khang – An theo văn hóa Đông Phương. Do đó, thường được gọi là Ngũ Quả, trong đó, 5 loại trái cây được bày cúng sẽ mang các màu sắc theo phong thủy.
Một số gia đình thích thêm ớt vào mâm ngũ quả, vì ớt có màu sắc đẹp, khi cắm ớt xen kẽ vào nải chuối thì trông đẹp mắt. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết không nên thêm ớt vào mâm ngũ quả vì ớt thuộc loại rau củ, chưa kể lại có vị cay rất gắt, bày lên bàn thờ sẽ thiếu thành kính.
Những điều đại kỵ cần tránh khi trưng mâm ngũ quả ngày tết
- Không bày những lại hoa quả có gai: Khi lựa chọn quả , bạn nên tránh lựa những loại quả có gai góc ví dụ như sầu riêng. Vì theo quan niêm thời xưa các loại quả này thường báo hiệu cho một về một sự chông gai trắc trở những điều không thuận lợi. Nên cần tránh trưng loại này trên bàn thờ ngày trong những ngày đầu năm mới.
- Không trưng bày hoa quả quá chín: Mâm ngũ quả sẽ được trưng liên tục trong suốt dịp Tết, thế nên nếu hoa quả quá chín dễ dẫn đến hư hỏng đây là một điều không được may mắn trong ngày đầu năm Tết đến. Bạn chỉ nên lựa chọn những loại hoa quả vừa sắp chín hoặc còn xanh.
- Không trưng bày loại quả nặng mùi: Các loại quả như mít, sầu riêng bạn không nên lựa chọn để dâng lên bàn thờ, chỉ nên chọn những loại quả có mùi hương thanh mát, nhẹ nhàng để bàn thờ có thể vừa đẹp mà vẫn giữa được tính trang nghiêm, linh thiêng.
- Không đặt những thực phẩm khác trên mâm ngũ quả: Việc đặt bánh kẹo hay thực phẩm khác lên mâm ngũ quả sẽ dễ bị hiểu nhầm là không hiểu rõ ý nghĩa của mâm ngũ quả, đi ngược lại yếu tố ngũ hành của ông bà xưa. Mâm ngũ quả chỉ nên có đầy đủ năm loại hoa quả trở lên. Nếu bạn muốn cúng bánh kẹo thì có thể đặt bên cạnh mâm ngũ quả.
- Không trưng bày hoa quả giả trên bàn thờ: Trưng hoa quả giả là một trong những đại kỵ lớn nhất mà bạn không nên phạm phải. Việc này được xem như là không tôn trọng tổ tiên ông bà bề trên, dễ bị quở trách ảnh hưởng đến tiền bạc, vận may của gia đình.
Một số loại trái cây được ưa chuộng trong ngày Tết phải kể đến như:
Quả dừa: được tin là loại trái cây tinh khiết, cất giữ tinh hoa đất trời, tên quả dừa cũng là sự mong ước năm mới tài lộc, sức khỏe vừa đủ.
Sung: chùm sung đầy đặn là thể hiện sự sung túc tràn đầy.
Mãng cầu: sự cầu mong của gia chủ
Đu đủ: sự mong ước tài lộc, sức khỏe và bình an vừa đủ.
Táo: màu đỏ tượng trưng cho sự may mắn, phát tài.
Bưởi: căng tròn, đại diện cho sự đủ đầy, sung túc và thịnh vượng.
Thanh long: hình ảnh rồng tượng trưng cho sự phồn thịnh, sang trọng.
Phật thủ: quả tay phật đại diện cho sự che chở, phù hộ của Phật Tổ cho gia đình trong năm mới được bình an.
