Việt Nam là một trong những quốc gia có truyền thống văn hóa lâu đời. Trong nhiều cuốn sách ghi chép, tổ tiên của người Việt chính là "con Rồng cháu Tiên" vì được sinh ra từ bọc trăm trứng của Lạc Long Quân và Âu Cơ. Tuy nhiên, sự thật do khoa học khảo cổ tìm hiểu và chứng minh có thật sự giống như thế?
Năm 2019, một cuộc nghiên cứu về bộ gen của người Việt do nhà khoa học thuộc Viện nghiên cứu Tế bào gốc - Công nghệ gen Vinmec tuyên bố rằng có sự khác biệt giữa quần thể người Việt và quần thể người Hán . Theo đó, nguồn gốc của người Việt là bắt nguồn từ người Đông Nam Á cổ đại. Ngoài ra, một số giả thuyết còn đề cập đến việc người châu Phi đã di cư đến khu vực Đông Nam Á từ rất xưa và đi sâu vào trong lục địa theo hướng từ Nam ra Bắc.
Xét về văn học và văn hóa, theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư ghi chép, tổ tiên của người Việt chính là Kinh Dương Vương. Được biết, Kinh Dương Vương được lưu truyền là người con thuộc dòng dõi của Thần Nông. Theo truyền thuyết "Con Rồng cháu Tiên", nước ta thuở ban sơ bắt đầu từ thời Hồng Bàng. Sau đó, Kinh Dương Vương và Long Nữ ở nước Xích Quỷ kết hôn và sinh được một người con trai tên gọi Lạc Long Quân.
Sau này, Lạc Long Quân cưới Âu Cơ và sinh ra bọc trăm trứng nổi tiếng. Bọc trăm trứng nở ra 100 người con. Trong văn hóa dân gian, đây được cho là tổ tiên của người Việt Nam xa xưa. Sau đó, 50 người con theo cha Lạc Long Quân xuống biển, 50 người con theo mẹ Âu Cơ lên núi sinh sống, từ đó hình thành quần thể người Việt những ngày đầu tiên.
Sau một giai đoạn dài, người con cả trưởng thành và thống nhất các bộ lạc nhỏ để hình thành nên nhà nước ban đầu gọi là nước Văn Lang. Nhà nước Văn Lang được xem là nhà nước đầu tiên trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Nhà nước Văn Lang chọn Phong Châu (Phú Thọ sau này) làm nơi đóng đô và từ đó bắt đầu sự trị vì của Vua Hùng kéo dài 18 đời.
Trong một cuộc khảo sát sau này, người ta tìm thấy nhiều bằng chứng, di chỉ còn sót lại ở một vùng đất khác, cách xa Phú Thọ và nghi ngờ rằng đây mới chính là khởi điểm đầu tiên của người Việt cổ. Theo tiến sĩ Nguyễn Gia Đối thuộc Viện Khảo cổ học Việt Nam, từ lâu chúng ta lấy điểm xuất hiện của "người đứng thẳng" (Homo Erectus) tại Thẩm Khuyên và Thẩm Hai (Lạng Sơn) từ 0,5 triệu năm trước làm dấu mốc lịch sử.
Nhưng những di tích đá cũ ở An Khê (Gia Lai) đã đặt nền móng cho giới chuyên gia tin rằng lịch sử Việt Nam còn lâu hơn thế nữa. Cụ thể, ở khu vực thượng lưu sông Ba (An Khê, Gia Lai), có nhiều vết tích cho thấy đây từng là nơi sinh sống của cộng đồng cư dân cổ, có niên đại cách thời nay hơn 80 vạn năm. Đây tạm thời được xem là vị trí xuất hiện người cổ nhất của Việt Nam còn di tồn văn hóa đến ngày nay.
Ảnh: Tổng hợp
