Dịp 50 năm đất nước thống nhất, dân mạng ào ạt chia sẻ hình ảnh lịch tháng 4.1975 và tháng 4.2025 giống y hệt nhau. Điều này được lý giải thế nào?
Những ngày qua, khi kỷ niệm 50 năm đất nước thống nhất đến gần, nhiều tài khoản mạng xã hội liên tục chia sẻ thông tin kèm hình ảnh lịch tháng 4.1975 và tháng 4.2025 có tất cả các ngày và các thứ trùng nhau.
Cụ thể, ngày 30.4 trong cả hai lịch đều rơi vào thứ tư, cũng như các ngày khác trong tháng đều có thứ trong tuần trùng nhau. Các trang mạng xã hội thậm chí còn cho rằng đây là "sự trùng hợp kỳ diệu", "lịch sử được sống lại" hay "lịch sử lặp lại để nhắc nhở chúng ta"...
Fanpage Sài Gòn nghenn với hơn 2 triệu người theo dõi đăng tải hình ảnh so sánh, kèm nội dung: "Tháng 4 năm nay đặc biệt nhỉ". Bài viết nhận về gần 3.000 lượt thích, bình luận và chia sẻ.
Một tài khoản khác cũng chia sẻ nội dung nói trên với dòng trạng thái: "Đó là sự trùng lặp lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam", khi những ngày cả nước đang hân hoan chào đón kỷ niệm 50 năm đất nước thống nhất. Bài đăng này cũng nhận về gần 22.000 lượt tương tác với hàng trăm lượt chia sẻ.
Cư dân mạng bày tỏ sự thích thú trước sự "trùng hợp" nói trên. Cũng có người tò mò về việc vì sao lịch tháng 4.1975 và tháng 4.2025 giống nhau đến như vậy. Tài khoản Thành Nguyễn bình luận: "Như được sống trong năm 1975". "Cứ như là lịch sử được lặp lại", Oliver Nguyễn chia sẻ.
Lý giải thế nào về mặt lịch pháp?
Chia sẻ với Thanh Niên, anh Phạm Vũ Lộc, nghiên cứu viên tại Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, Viện hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam cho biết thông tin về lịch tháng 4.1975 giống y hệt lịch tháng 4.2025 là chính xác.
Theo anh Lộc, sở dĩ công chúng nhanh chóng hưởng ứng thông tin trên, bên cạnh tâm trạng háo hức hướng về ngày kỷ niệm 30.4 lịch sử, còn đến từ thực tế là lịch hàng tháng không được lặp lại theo một quy luật dễ thấy. Ngày đầu tháng nào đó của một năm nào đó có thể rơi vào bất kỳ một thứ nào đó trong tuần.
Dù vậy, số ngày trong tháng cũng như trong năm dương lịch lại theo một quy luật dễ nhớ và đã được giảng dạy trong chương trình tiểu học và rất phổ biến trong cuộc sống hiện đại. Bên cạnh đó, chu kỳ 7 ngày trong tuần cũng là một chu kỳ liên tục, không gián đoạn, không ngoại lệ. 2 chu kỳ có tính quy luật trên của ngày trong năm và thứ trong tuần kết hợp với nhau cho ta cuốn lịch dương mà ta vẫn sử dụng hàng ngày.
Vậy việc một tháng nào đó có các ngày ứng với các thứ trong tuần sẽ lặp lại sau bao nhiêu năm? Để trả lời câu hỏi này, ta phải làm một số phép toán đơn giản. Mỗi tuần chỉ có 7 ngày, còn 1 năm thường có 365 ngày, lặp đi lặp lại. 365 chia 7 dư 1, cho nên nếu ngày mùng 1.1 năm nay là thứ tư thì sang năm tiếp theo nó sẽ rơi vào thứ năm, tức là "tiến lên một thứ".
Nếu chỉ như vậy, thì tính từ năm cần xét, cứ sau 7 năm là lịch lặp lại giống nhau. Nhưng vì cứ sau 4 năm lại có 1 năm nhuận, thêm một ngày 29.2. Nên quá trình "tiến lên một thứ" hàng năm kia lại được "tiến lên một thứ" nữa sau mỗi lần trải qua ngày 29.2.
Mặt khác, vì 2 năm nhuận chỉ có thể cách nhau 4 năm nên không thể có 2 năm nhuận liền nhau có lịch giống nhau được. 2 năm nhuận có lịch giống nhau sẽ cách nhau 4 năm × 7 = 28 năm.
Lịch 1975 giống hệt lịch 2025, không riêng tháng 4 này
Từ phân tích bên trên, anh Phạm Vũ Lộc chia ra 3 trường hợp, như sau:
Trường hợp 1, tính từ một năm thường (không nhuận) sau 6 năm mà chỉ trải qua 1 năm nhuận thì sẽ tới một năm thường có lịch giống với năm đó. Ví dụ như ngày 30.4.1969 là thứ tư thì ngày 30.4.1975 cũng là thứ tư, lịch của cả hai tháng 4 ấy cũng như các tháng khác trong năm đều giống nhau. Đây là trường hợp hay gặp nhất.
Trường hợp 2, tính từ một năm thường thì sau 5 năm có 2 năm nhuận thì 2 năm nhuận ấy phải là năm đầu tiên và cuối cùng trong 5 năm ấy. Tức là ngay sau năm thường sẽ đến năm nhuận thứ nhất, rồi 4 năm tiếp là đến năm nhuận thứ hai. Lúc này, chỉ có các tháng sau ngày 29.2 của năm này mới trùng lịch với năm thường đang xét.
Trường hợp 3, đây cũng là trường hợp hiếm gặp nhất vì nó đến từ một quy luật của dương lịch mà ta ít được gặp: Những năm chia hết cho 100 nhưng không chia hết cho 400 thì không phải là năm nhuận. Ví dụ như các năm 1700, 1800, 1900 và 2100 không phải là năm nhuận.
Lúc này thì ta có chuỗi 7 năm thường liên tiếp giữa 2 năm nhuận, ví dụ từ năm 1897 đến 1903 đều toàn là năm thường. Nhưng ở hai đầu chuỗi này đều là các năm nhuận 1896 và 1904. Do đó, các tháng sau ngày 29.2.1896 sẽ trùng lịch với các tháng tương ứng của năm 1903 và hai tháng 1 và 2 của năm 1897 sẽ trùng lịch với hai tháng tương ứng của năm 1904, trừ ngày 29.2.1904.
Tính từ năm 1975 đến năm nay 2025 là 50 năm và đã trải qua 13 năm nhuận là các năm 1976, 1980, 1984, 1988, 1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016, 2020 và 2024, tổng cộng là đã "tiến": 50 + 13 = 63 "thứ". 63 chia hết cho 7 cho nên lịch của cả năm nay đều sẽ trùng với năm 1975 chứ không riêng gì một tháng 4 vì chúng đều là hai năm thường.
Nếu xét các trường hợp nêu trên, thì sau năm 1975 đến nay, cũng có các năm sau trùng lịch với nó gồm 1980, 2008 (từ tháng 3 trở đi), 1992, 2020 (trước 29.2), 1986, 1997, 2003, 2014, 2025 (cả năm).
"Như vậy chỉ qua vài phép tính số học đơn giản, ta có thể hình dung qua về quy luật các thứ trong tuần của lịch dương hàng tháng. Nó có phần phức tạp do là sự giao thoa giữa chu kỳ 7 ngày trong tuần với một chu kỳ phức tạp hơn của các ngày trong một năm dương lịch. Tuy vậy, nó không có gì là ngẫu nhiên hay phi quy luật, thậm chí không quá hiếm gặp như nhiều nguồn tin đã thổi phồng", anh Lộc đánh giá.
