Ngành học thời thượng nhưng ít người lựa chọn, triển vọng trong 5 năm tới
Trong những năm gần đây, ngành Thương mại điện tử đã thu hút sự quan tâm của nhiều học sinh và sinh viên. Thương mại điện tử là hoạt động kinh doanh diễn ra qua Internet và mạng máy tính, ứng dụng công nghệ số nhằm tối ưu hóa quy trình mua bán trực tuyến cho các doanh nghiệp.
Thương mại điện tử tại Việt Nam đang phát triển với tốc độ nhanh chóng. Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho biết, trong năm 2023, mặc dù chịu ảnh hưởng từ những khó khăn chung của nền kinh tế thế giới, nhưng Việt Nam vẫn duy trì được mức tăng trưởng trong ngành này, ước tính đạt trên 25% và quy mô thị trường vượt 20 tỷ USD. Đặc biệt, số lượng và chất lượng người tiêu dùng trực tuyến mới vẫn tiếp tục gia tăng.
Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho biết, lĩnh vực xuất nhập khẩu được xem là một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Điều này đã dẫn đến sự gia tăng nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành Thương mại điện tử.
Khảo sát của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho thấy chỉ 30% nhân lực tại các công ty cung cấp giải pháp thương mại điện tử được đào tạo chính quy, trong khi 70% còn lại được tuyển dụng từ các lĩnh vực thương mại, quản trị kinh doanh, công nghệ thông tin và các ngành nghề liên quan khác. Điều này chứng tỏ nhu cầu của xã hội và doanh nghiệp đối với nguồn nhân lực trong ngành Thương mại điện tử rất lớn.
Cơ hội việc làm trong lĩnh vực này đang rộng mở, với điểm chuẩn tuyển sinh thuộc top cao. Theo báo cáo của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, hiện có 36 trường đào tạo chuyên ngành Thương mại điện tử và hơn 50 trường đào tạo học phần liên quan. Tuy nhiên, con số này vẫn còn khá hạn chế để đáp ứng đầy đủ nhu cầu thị trường.
Ông Nguyễn Thành Hưng, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, nhận định ngành học này đang rất "khát" nhân lực. Các doanh nghiệp và hội viên của Hiệp hội thường xuyên tuyển dụng nhân sự với tiêu chuẩn rất cao. Ông Hưng cho biết: “Nhu cầu nguồn nhân lực cho Thương mại điện tử ở Việt Nam đang tăng nhanh và sẽ còn tiếp tục tăng hơn nữa.”
Một số chuyên gia cũng cho rằng, mặc dù tốc độ đào tạo nhân lực cho ngành này tại các trường đại học đã tăng gần 30%, nhưng vẫn chưa đủ để theo kịp sự phát triển "nóng" của thị trường. Điều này đặt ra yêu cầu các trường đại học cần nỗ lực nâng cao chất lượng và chương trình đào tạo, đồng thời gắn kết đào tạo với nhu cầu thực tiễn của xã hội và doanh nghiệp.
Bên cạnh kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 của Chính phủ, nhiều chương trình kết nối thương mại điện tử kết hợp với đào tạo và tập huấn đã được triển khai tại một số tỉnh, thành phố trên toàn quốc. Nhiều địa phương cũng đã ban hành Kế hoạch phát triển thương mại điện tử cho năm 2024, bao gồm các hoạt động đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong ngành. Điều này mở ra cơ hội việc làm cho nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực Thương mại điện tử.
Cụ thể, sau khi tốt nghiệp, các bạn trẻ theo đuổi ngành Thương mại điện tử có cơ hội làm việc ở nhiều vị trí như: Nhân viên kinh doanh online, Chuyên viên marketing online, Chuyên viên quản trị và xây dựng hệ thống giao dịch thương mại, kinh doanh trực tuyến tại các công ty trong và ngoài nước; Chuyên viên lập dự án, hoạch định chính sách phát triển công nghệ thông tin; Tư vấn viên tại các công ty tư vấn về giải pháp, xây dựng và bảo trì các dự án công nghệ thông tin liên quan đến thương mại điện tử; Cán bộ nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ thông tin tại các viện, trung tâm, cơ quan nghiên cứu của các Bộ, Ngành; hoặc Giảng viên ngành Thương mại điện tử tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp trên toàn quốc.
Mức lương trong ngành Thương mại điện tử cũng được đánh giá là hấp dẫn
Mức lương khởi điểm cho nhân sự trong ngành này dao động từ 6 - 10 triệu đồng/tháng. Đối với những người đã có kinh nghiệm, mức lương có thể lên tới 15 - 20 triệu đồng/tháng. Ở một số vị trí cụ thể, mức lương như sau: Quản lý dự án thương mại điện tử có thể nhận từ 15.000.000 – 20.000.000 đồng; Kỹ sư phát triển phần mềm thương mại điện tử nhận từ 10.000.000 – 15.000.000 đồng; Chuyên gia tiếp thị thương mại điện tử có mức lương từ 10.000.000 – 15.000.000 đồng.
Trong những năm qua, nhiều trường đại học hàng đầu đã đào tạo ngành Thương mại điện tử, trong đó có: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Trường Đại học Thương mại, Học viện Bưu chính viễn thông, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Đà Nẵng, Trường Đại học Kinh tế - Luật TP.HCM, và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM.
Năm 2024, theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT, ngành Thương mại điện tử của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân có điểm chuẩn là 28,02 điểm. Trong khi đó, ngành Thương mại điện tử (Quản trị thương mại điện tử) tại Trường Đại học Thương mại có điểm trúng tuyển là 27,00 điểm.
Tại Học viện Bưu chính viễn thông, điểm chuẩn là 26,09 điểm, trong khi Trường Đại học Kinh tế - Đại học Đà Nẵng có mức điểm trúng tuyển là 26,00 điểm. Tại Trường Đại học Kinh tế - Luật TP.HCM, ngành Thương mại điện tử có điểm chuẩn là 27,44 điểm; nếu chọn chương trình đào tạo bằng tiếng Anh, điểm trúng tuyển là 25,89 điểm. Cuối cùng, tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM, điểm trúng tuyển cho ngành học này là 27,00 điểm.