Vừa qua, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM có công văn gửi Sở VH-TT TP.HCM, Hội Âm nhạc TP.HCM, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật TP.HCM và các cơ quan báo chí thành phố, đề nghị định hướng, chấn chỉnh hoạt động âm nhạc có biểu hiện lệch chuẩn văn hóa.
Theo Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM, thời gian gần đây xuất hiện tình trạng một số ca sĩ, nghệ sĩ trẻ sáng tác, biểu diễn và lan truyền trên mạng xã hội những ca khúc sử dụng ngôn ngữ phản cảm, dung tục, thiếu chuẩn mực, làm sai lệch giá trị thẩm mỹ, đi ngược lại thuần phong mỹ tục, thậm chí biến âm nhạc thành nơi thể hiện sự ngạo mạn, công kích, cổ xúy lối sống buông thả, sử dụng chất cấm và các tệ nạn xã hội. Một số trường hợp như ca sĩ Jack, Pháo, rapper Gducky, Andree, Bray, Đạt G, HIEUTHUHAI, Bình Gold... bị nêu tên có những biểu hiện âm nhạc làm ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục, thẩm mỹ nghệ thuật, chuẩn mực ứng xử văn hóa, ảnh hưởng đến suy nghĩ, hành động lệch chuẩn, nhất là trong giới trẻ và cái nhìn của công chúng về hình ảnh người nghệ sĩ.
Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM đề nghị các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức nghề nghiệp liên quan có sự phối hợp chặt chẽ, tăng cường quản lý, kiểm tra, xử phạt vi phạm, tổ chức tuyên truyền, định hướng sáng tạo nghệ thuật... Đặc biệt, công văn nêu rõ cần cân nhắc không mời các nghệ sĩ có sáng tác, hành vi, lời nói, biểu diễn trái với thuần phong mỹ tục, lệch chuẩn văn hóa, cổ xúy lối sống buông thả, tệ nạn xã hội tham gia các chương trình, lễ hội, sự kiện của TP.HCM.
Nên cấm biểu diễn, khóa tài khoản vĩnh viễn để làm sạch môi trường nghệ thuật
Trao đổi với Thanh Niên, PGS-TS Trần Thành Nam, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục (ĐH Quốc gia Hà Nội), Phó chủ tịch Hội Khoa học tâm lý - giáo dục Việt Nam, cho rằng khuyến nghị của Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM là cần thiết và phù hợp trong bối cảnh hiện nay, khi môi trường mạng đang tràn lan những nội dung phản cảm, dung tục và lệch chuẩn văn hóa.
Theo PGS-TS Trần Thành Nam, việc quản lý và kiểm soát những người có sức ảnh hưởng nhưng lại có hành vi, lời nói, biểu diễn trái với thuần phong mỹ tục, lệch chuẩn văn hóa... là biện pháp cần thiết để làm sạch môi trường nghệ thuật và bảo vệ giới trẻ khỏi các tác động tiêu cực.
"Tôi hoàn toàn ủng hộ chủ trương này và mong rằng các cơ quan chức năng sẽ quản lý, kiểm soát chặt chẽ hơn nữa với những người nổi tiếng có hành vi lệch chuẩn văn hóa. Nghệ sĩ, KOL là những người có sức ảnh hưởng lớn, càng cần ý thức rõ trách nhiệm của mình với công chúng. Nếu họ tạo ra sản phẩm dung tục, nhảm nhí, đi ngược đạo đức xã hội, với giá trị chân thiện mỹ, hay lan truyền lối sống hưởng thụ, khoe giàu, cổ xúy lối sống buông thả, nghiện ngập, lười lao động... làm ảnh hưởng đến nhận thức của giới trẻ thì cần áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm khắc, mạnh tay hơn để răn đe", ông nhấn mạnh.
Phó hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục cho rằng, không chỉ dừng lại ở việc "không mời tham gia sự kiện chính thống", mà cần có các biện pháp kiểm soát rộng hơn, bao gồm cả trên mạng xã hội. Ông phân tích: "Nếu đã xác định nghệ sĩ có hành vi lệch chuẩn, thì không nên để họ tiếp tục xuất hiện, biểu diễn hoặc tạo ảnh hưởng trên mạng xã hội. Việc khóa tài khoản vĩnh viễn, tước quyền tương tác hoặc hạn chế hoạt động trong một thời gian có thể xem là biện pháp răn đe hiệu quả. Ở nhiều quốc gia, khi nghệ sĩ có hành vi phản văn hóa, họ bị 'cấm sóng' trong một khoảng thời gian nhất định để tự nhìn nhận lại hành vi, điều chỉnh sao cho phù hợp".
Bên cạnh các quy định dành cho nghệ sĩ, PGS-TS Trần Thành Nam cũng đề xuất mở rộng phạm vi kiểm soát đối với các cá nhân có lượng người theo dõi lớn trên mạng xã hội, từ 10.000 người trở lên, nhằm ngăn chặn những nội dung độc hại và lối sống lệch chuẩn. Ông nhận định: "Hiện nay, không ít người nổi tiếng thích khoe giàu trên mạng xã hội, cổ xúy sự hưởng thụ, khiến công chúng, đặc biệt là giới trẻ, dần đánh mất niềm tin vào giá trị lao động. Ngoài ra, các nội dung nhảm nhí, tuyên truyền tư tưởng lệch lạc, bệnh hoạn, bạo lực... cũng đang xuất hiện tràn lan. Những tài khoản như vậy cần được thanh lọc, thậm chí khóa tài khoản vĩnh viễn để bảo vệ môi trường mạng".
Dư luận ủng hộ việc xử lý nghệ sĩ 'lệch chuẩn văn hóa'
Trên mạng xã hội, dư luận bày tỏ sự đồng thuận, ủng hộ mạnh mẽ đối với các đề nghị được đưa ra trong công văn của Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM. Nhiều người cho rằng đây là chủ trương cần thiết, thể hiện trách nhiệm của cơ quan lãnh đạo văn hóa trước thực trạng một bộ phận người nổi tiếng có những biểu hiện lệch chuẩn văn hóa, đánh mất ý thức nghề nghiệp và ảnh hưởng tiêu cực đến công chúng.
Không ít ý kiến kỳ vọng, từ chủ trương này, các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục xây dựng khung quy định cụ thể hơn để đánh giá, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm. Một số người còn đề xuất nên có chế tài mạnh tay hơn, như cấm biểu diễn hoặc hạn chế xuất hiện trên các phương tiện truyền thông đối với những nghệ sĩ "lệch chuẩn văn hóa" để xây dựng môi trường văn hóa nghệ thuật lành mạnh, nhân văn, phù hợp với thuần phong mỹ tục dân tộc.
Một tài khoản để lại bình luận: "Ủng hộ Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM. Nghệ sĩ không chỉ là người biểu diễn, họ còn là hình mẫu văn hóa. Nếu hành vi hoặc phát ngôn của họ gây ảnh hưởng tiêu cực, tôi đề xuất cấm biểu diễn, không cho xuất hiện trên các phương tiện mạng xã hội". Người xem khác bày tỏ: "Cần phải có hành lang pháp lý quy định cụ thể và rõ ràng để xử lý theo từng mức độ cho những hành vi lệch chuẩn, câu view bất chấp... Chúng ta làm như thế không phải là để cấm đoán gì bất kỳ ai mà là để bảo vệ xã hội tránh xa khỏi những nội dung bẩn, lệch chuẩn. Phải kiểm soát gắt gao ngay từ đầu".
Nhiều ý kiến khác đưa ra đề xuất: "Không cho nghệ sĩ 'lệch chuẩn văn hóa' lên sóng truyền hình cả nước", "Cấm diễn hết mấy ca sĩ có ca từ nhảm nhí này. Chẳng hay ho gì, toàn gieo rắc độc hại cho giới trẻ", "Phải nghiêm trị những nghệ sĩ lệch chuẩn văn hóa", "Tôi đề nghị cấm sóng các nghệ sĩ lan truyền văn hóa phẩm tục tĩu đến thế hệ trẻ", "Nên áp dụng ở tất cả các tỉnh thành chứ không chỉ TP.HCM. Thần tượng của giới trẻ mà toàn làm hư giới trẻ thì không ổn...".