Dư Văn, sinh năm 1998, đến từ một vùng quê nhỏ ở tỉnh Giang Tây, Trung Quốc. Từ nhỏ, anh sống cùng bà ngoại vì bố mẹ đều làm việc xa nhà. Mỗi năm, bố mẹ anh chỉ về thăm nhà đúng một ngày vào dịp Tết. Anh nhớ lại: “Từ nhỏ, tôi đã sống theo kiểu tự do, không có ai quản lý.”
Anh chàng bộc bạch thêm rằng: “Năm 15 tuổi tôi tới Ôn Châu (thành phố thuộc tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc) học nghề sửa xe, làm được nửa năm, mỗi ngày đều tăng ca tới hơn 3 giờ sáng, lúc đó chỉ dùng nước lạnh, kể cả vào mùa đông, mỗi ngày hầu như ngày nào người cũng ướt. Nhưng khoảng thời gian đó thực ra lại là khoảng thời gian khá hạnh phúc, vui hơn việc đi học vì tôi nghĩ mình kiếm được ra tiền”.
Con đường làm giàu nhờ thương mại điện tử
Dư Văn bén duyên với thương mại điện tử do một người quen giới thiệu. Chàng trai cho biết: “Tôi có một người chú làm xưởng gia công quần áo, một khách hàng của chú ấy làm bên mảng thương mại điện tử kiếm được hơn 570 nghìn tệ (khoảng 2 tỷ đồng) mỗi năm. Sau đó chú giới thiệu tôi theo người khách hàng đó học việc, người đó vừa hay cũng đồng ý cho tôi theo, khi đó tôi phụ trách khâu vận chuyển hàng.”.
Trong quá trình học nghề, Dư Văn thường dành thời gian để nghiên cứu về cách thức vận hành của công việc kinh doanh. Bởi theo anh “mọi thay đổi mỗi ngày tôi đều ghi chép lại, ghi chép của tôi thậm chí còn chi tiết hơn cả ghi chép của ông chủ về công việc vận hành công ty của mình.”
Sau một thời gian làm việc, Dư Văn quyết định tách ra làm riêng. Sau khi hoàn thành một khóa học trực tuyến, anh bắt đầu kinh doanh bằng cách mở nhiều gian hàng trên các sàn thương mại điện tử theo hình thức liên kết, tập hợp các liên kết sản phẩm thông qua phần mềm.
Anh chia sẻ: “Chẳng hạn, nếu muốn tập hợp liên kết của một shop nào đó, vậy thì phần mềm này sẽ tự động giúp tôi tìm kiếm và thu thập liên kết sản phẩm có lượng bán ra cao của shop, thông qua phần mềm đó, tôi copy lại các liên kết, sau đó đăng lên shop của mình. Nếu hôm nay tôi muốn đăng 10.000 sản phẩm lên sàn, cả quá trình thu thập liên kết và đăng sản phẩm chỉ mất 3-4 tiếng đồng hồ.”
Ví dụ, giấy ăn tại một gian hàng nào đó trên sàn có lượng bán ra cao và giá là 10 tệ (khoảng 34 ngàn đồng). Thông qua phần mềm, khi sản phẩm này đến cửa hàng của Dư Văn, nó sẽ được bán với giá gấp đôi. Anh cho rằng việc kinh doanh theo hình thức này có thể thực hiện được vì “mỗi một mức giá đều sẽ có một nhóm tiêu dùng nhất định. Tôi nhớ rất rõ, ngày đầu tiền làm vậy đã có người đặt đơn, tôi kiếm được hơn 60 tệ với đơn hàng đó. Ngày thứ hai tôi bán được mười mấy đơn, ngày thứ 3 tôi bán được hơn 100 đơn, chỉ riêng ngày hôm đó tôi kiếm được 3000 tệ (khoảng 10 triệu đồng) tiền lãi. Cảm giác lúc đó là 'Wow, không thể tin được'.
Dư Văn đã kiên trì theo đuổi hình thức kiếm tiền thông qua liên kết sản phẩm và bán với giá cao hơn từ năm 2016 đến năm 2020. Chỉ riêng trong năm 2020, anh đã kiếm được từ 20 đến 30 triệu tệ tiền lợi nhuận (khoảng 70 tỷ đến 104 tỷ đồng). Trong thời kỳ đỉnh cao, Dư Văn sở hữu hơn 80 gian hàng trên các sàn thương mại điện tử, với các sản phẩm chủ yếu bao gồm đồ điện, đồ điện gia dụng, đồ dùng gia đình, đồ dùng tập gym và bách hóa.
Khi được hỏi về lý do tại sao có thể kiếm được nhiều tiền từ hình thức này, Dư Văn chia sẻ: “Nhiều người hỏi tôi có kĩ thuật gì không? Tôi không có. Nhiều người hỏi vì sao sản phẩm của tôi lại phổ biến như vậy, tôi cũng không biết. Suy cho cùng, lý do duy nhất tôi có thể giải thích là gian hàng trên các sàn thương mại điện tử là vô cùng phong phú. Đằng sau mỗi một gian hàng là một nhóm tiêu dùng khác nhau, phụ thuộc vào bình quân giá hàng hóa trên gian hàng của bạn. Một miếng thảm nhiệt của người khác bán 12,9 tệ, khi được bày bán trên gian hàng của tôi, nó có giá 58,9 tệ, cùng một sản phẩm, bày bán trên các gian hàng khác nhau sẽ có giá khác nhau. Khi mức tiêu dùng của khách hàng trong khoảng 500 tệ, họ sẽ không muốn mua món đồ mười mấy tệ, vì sao? Nếu tôi là khách hàng, năm nay dù không có tiền, tôi cũng sẽ không thể mua một miếng thảm nhiệt có giá mười mấy tệ, dù thế nào tôi cũng sẽ chọn loại hơn 50 tệ, vì dùng loại mười mấy tệ tôi dùng cũng không an tâm.”
Logic bán hàng trên các sàn thương mại điện tử bao gồm việc "chọn sản phẩm" và "tăng cường số lượng sản phẩm bán ra." Đây là những yếu tố mà bạn có thể can thiệp và điều chỉnh. Lấy ví dụ “sản phẩm mà chúng tôi tìm kiếm là sản phẩm có nhiều người tìm kiếm, nhưng số lượng sản phẩm trên sàn ít. Lấy ví dụ mỹ phẩm, một sản phẩm nào đó, lượt người tìm kiếm là 200.000, nhưng nếu số lượng sản phẩm đang bán trên sàn là 1.000.000 chẳng hạn, vậy thì đây không phải sản phẩm chúng tôi sẽ lựa chọn. Lượt người tìm kiếm là 200.000 nhưng nếu số lượng sản phẩm đang bán trên sàn chỉ là 100.000 hoặc thậm chí 50.000, đây sẽ là sản phẩm mà chúng tôi chọn. Có một phần mềm phân tích số liệu gọi là 'tham mưu kinh doanh', sẽ đưa ra 1000 dòng dữ liệu, chúng tôi gọi là 'từ khóa', sau khi gõ từ khóa, phần mềm sẽ đi thu thập thông tin, chẳng hạn như áo lông, phần mềm sẽ thu thập được toàn bộ liên kết của áo lông, sau đó chúng tôi sẽ chạy qua phần mềm giới hạn lượng tiêu thụ trong khoảng 500-10.000, giá cả trong khoảng 50-200 tệ, đánh giá có bao nhiêu, đánh giá không cao có thể loại bỏ, sau đó lọc thêm một vài thương hiệu”.
Dư Văn thẳng thắn cho biết: “Vì rất nhiều người đều biết cách làm rồi nền mô thức kiếm tiền này không còn dễ kiếm như trước nữa, hiện tại chỉ còn những người đã làm lâu năm rồi vẫn cố gắng trụ lại”.
Nhận ra cơ hội này và học được phương thức vận hành, chàng thanh niên 25 tuổi đã nhanh chóng mở rộng kinh doanh, thực hiện tất cả trong vòng chỉ một năm. Tuy nhiên, hành trình khởi nghiệp không bao giờ là một con đường bằng phẳng và luôn suôn sẻ. Vào năm 2018, anh phải đối mặt với một vấn đề lớn. Dư Văn nói: “Công ty của tôi có 5 nhân viên xin nghỉ việc, khoảnh khắc họ xin nghỉ việc tôi đã biết họ sẽ tách ra làm riêng, hơn nữa hiện tại họ đều rất thành công. Họ nhìn thấy lợi nhuận từ hình thức này nên đã vay tiền làm và đều đã thành công.”
Năm 2020, khi dịch bệnh bùng phát, nhiều cửa hàng không thể xuất hàng, dẫn đến việc nền tảng kinh doanh liên kết bị hạn chế.
Năm 2019, Dư Văn mở rộng sang hình thức kinh doanh liên kết qua video. Anh đã tạo ra hơn 400 tài khoản và đăng tải 800 video mỗi ngày. Đây là phương pháp kết hợp nhiều tài khoản thành một tổng thể nhằm nâng cao độ phổ biến và mức tiêu thụ của sản phẩm.
Anh chia sẻ: “Chẳng hạn, hôm nay muốn bán nước khoáng, tôi sẽ đăng liên kết nước khoáng lên, cả 400 tài khoản đều đăng liên kết nước khoáng, giúp liên kết này tăng độ phổ biến”.
Giai đoạn này, một video có thể đạt tới hơn 40.000.000 lượt xem, vì "thời đó, hầu như đăng gì lên cũng có thể trở nên phổ biến và thu hút nhiều lượt xem." Hình thức này mang lại cho anh lợi nhuận 40.000.000 tệ mỗi năm (khoảng hơn 139 tỷ đồng).
Sau khi các hình thức trên bị hạn chế, anh đã chuyển sang livestream để bán hàng.
Dư Văn chia sẻ: “Năm 2022, hình thức livestream giúp tôi kiếm được không ít tiền. Một sản phẩm giúp tôi kiếm được 28.000.000 tệ lợi nhuận (khoảng 97 tỷ đồng)”.
Rất nhiều người thường nói rằng để làm nghề này, Dư Văn có lẽ phải sở hữu một cái đầu vô cùng nhạy bén với thương mại điện tử. Tuy nhiên, bản thân anh lại cho rằng “Các sàn thương mại điện tử mỗi năm đều xảy ra biến động, mỗi một lần biến động có thể tạo ra rất nhiều cơ hội. Chẳng hạn năm nay Meituan dồn lực vào mảng B2C, ai đang làm trong mảng thương mại điện tử sẽ có thể nhắm lấy cơ hội này.”
Ý nghĩa của đồng tiền
Khi được hỏi về ý nghĩa của tiền bạc, Dư Văn chia sẻ rằng khi mới bắt đầu kiếm tiền, anh cũng như nhiều người khác, không giữ được tiền và suy nghĩ đầu tiên là muốn hưởng thụ. Anh tiêu tiền một cách khá hoang phí, “bởi vì chúng tôi bắt đầu làm việc từ độ tuổi quá sớm. Chúng tôi có thể nhìn thấy thế giới hào nhoáng bên ngoài, nhưng lại không thể bước vào đó vì không có tiền. Có những người không nhìn thấy, nên họ không nghĩ tới. Còn chúng tôi, nhìn thấy thế giới đó một cách trực quan, vì vậy sau khi vừa kiếm được tiền, lập tức có suy nghĩ muốn tận hưởng. Ví dụ, trước đây một lần đi rửa chân chỉ mất 69 tệ, nhưng sau khi có tiền rồi, tôi lại muốn thử loại có giá 300 tệ một lần.”
Hiện tại, khi đã ở độ tuổi chín chắn hơn và trải nghiệm nhiều sóng gió cuộc đời, Dư Văn ở tuổi 25 lại cho rằng “có tiền rồi chưa chắc đã có ý nghĩa, nhưng suy nghĩ đó vẫn còn. Ít nhất về mặt cuộc sống vật chất, tôi không cần phải lo lắng. Tự do có nhiều loại, trong đó tự do tài chính là một kiểu, tự do chi tiêu về mặt ăn uống là một kiểu, và tự do trong việc nghỉ ngơi, hôn nhân, cũng như việc lựa chọn bạn đời đều là các loại tự do khác.”
Khi được hỏi về việc tuyệt vời nhất mà mình đã làm được, Dư Văn tự hào đáp, “Tôi nghĩ đó là việc phát triển văn hóa công ty hiện tại lên mức cao nhất. Mô hình kinh doanh của nhóm tôi hiện tại là làm sao để tất cả mọi người đều kiếm được tiền. Mười mấy người đồng hành đều cùng nhau kiếm được tiền.”
Với Dư Văn, một người từ nông thôn lên thành phố lớn để lập nghiệp, tiền bạc mang lại sự tự tin. Ở quê anh, mọi người không quan tâm đến quá trình nỗ lực của bạn, mà chỉ chú trọng kết quả và số tiền bạn mang về. Ở nông thôn, mọi người đều biết nhau và biết rõ ai là con cái của gia đình nào. Khi Dư Văn kiếm được tiền và lái một chiếc xe sang trọng về quê năm đầu tiên, mọi người đều biết và gia đình anh được hãnh diện. Lúc đầu, kiếm tiền chỉ để có đủ miếng ăn, sau đó trở thành một mục tiêu chính, và hiện tại, Dư Văn vẫn tiếp tục kiếm tiền với sự quyết tâm cao.
Mặc dù đã đạt được nhiều thành công và trở thành hình mẫu tiêu biểu về thành công ở tuổi trẻ, Dư Văn vẫn cảm nhận sự khác biệt giữa trẻ em nông thôn và trẻ em thành phố. Anh chia sẻ: "Từ nhỏ, thông tin và giá trị quan của chúng tôi không giống nhau. Trẻ em thành phố nghe về điểm số thi cử, trường đại học, hay học bổng của bạn bè. Còn chúng tôi, thông tin thường là về việc con cái nhà nào ở ngoài kiếm được bao nhiêu tiền, lái xe gì về quê. Khi gặp người lạ, điều đầu tiên chúng tôi chú ý là họ lái xe hiệu gì, sau đó là quần áo họ mặc."
Khi nói về giáo dục con cái, Dư Văn thẳng thắn: "Tôi không muốn con mình giống như tôi bây giờ. Tôi muốn con được học hành đàng hoàng, học đến năm 22 tuổi, trang bị đầy đủ kiến thức và sau đó theo đuổi một nghề nghiệp. Tôi muốn con mở mang đầu óc và nhận ra rằng ngoài tiền bạc, cuộc sống còn nhiều giá trị khác. Tôi không muốn con lúc nào cũng chỉ nghĩ đến tiền. Nếu con đi đúng hướng, con sẽ trở thành người có ích, nhưng nếu lạc lối, chắc chắn sẽ gặp khó khăn."
Trong một chương trình, Tiến sỹ Bùi Trân Phượng, một nhà thực hành giáo dục, đã đặt ra câu hỏi: "Ngày nay người ta thường nói học để thành công chứ không phải học để nên người, nhưng thành công có nghĩa là gì? Tiền và quyền có phải là những dấu hiệu duy nhất của thành công không?"
Có lẽ đã đến lúc mỗi người trong chúng ta cần nhận thức rằng thành công không chỉ gói gọn trong hai chữ "tiền bạc". Thành công có vô vàn định nghĩa và mỗi người có một quan điểm khác nhau về thành công. Chúng ta cần ngừng coi một yếu tố duy nhất là tiêu chuẩn để đánh giá thành công. Warren Buffett từng chia sẻ, "Sau khi bạn 65 hoặc 70 tuổi, bạn sẽ mong rằng những người bạn yêu thương thực sự yêu thương bạn. Chỉ vậy thôi, bạn đã là một người thành công."
Tác giả người Trung Quốc, Dư Hoa, trong một cuốn sách của mình đã viết: "Con người là để yêu thương, tiền bạc là để sử dụng. Thế giới này trở nên hỗn loạn vì tiền được dùng để yêu thương, còn con người được lợi dụng. Do đó, người ta mới gọi là qua cầu rút ván, yêu tiền hơn cả mạng sống, tâm hồn lạc mất điểm xuất phát, và mọi thứ đều biến chất."
Mong rằng tất cả chúng ta đều có thể sống theo tiết tấu của chính mình giữa thời đại vội vã này.